Anadolu Ajansı’nın 13 yıl önceki haberine göre, başkanlık sistemi konulu bir panelde biraraya gelen KKTC Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf. R. Denktaş ile 2’nci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, başkanlık sisteminin daha yararlı olacağı konusunda görüş belirtmişler; bu arada Denktaş, espirili yaklaşımları ile habere konu olmuştu.
Anadolu Ajansı’nın Lefkoşa muhabirliğini yapmakta olan Züleyha Karaman’ın imzasını taşıyan 27 Kasım 2007 tarihli haberin başkanlık sistemi ile ilgili bölümü söyleydi:
KKTC’nin 1. Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, geçmişte başkanlık sistemini gündeme getirdiğinde, Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve arkadaşlarının o zaman, “Asla! Denktaş diktatör olacak” diye karşı çıktığını belirterek, “Şimdi ben bunlardan korkmuyorum. Diktatör çıksalar da bir şey yapamazlar. Neden, çünkü artık ‘devletim’ diyen bir halkımız vardır” dedi.
KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat da, “Bugün ne kadar iyi bir devlet düzeni yaratabilirsek, ne kadar başarılı çalışan bir mekanizma oluşturabilirsek, hem bugün hem yarın olası bir çözümde de bu bizim işimize gelecektir” dedi.
KKTC Cumhurbaşkanı Talat ve KKTC’nin 1. Cumhurbaşkanı Denktaş, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi’nin (UKÜ) bu gece organize ettiği, “KKTC’de Rejim Tartışmaları: Başkanlık Sistemi mi, Parlamenter Sistem mi?” konulu panelde konuştu. İzleyicilerin sorularını da yanıtlayan Talat ve Denktaş’ın konuşması zaman zaman esprili bir havada geçti.
DENKTAŞ’IN GÖRÜŞLERİ
“Bizde şimdiki sistem en kötü sistemdir” diyen Denktaş, bugünkü sistemin yanlış olduğunu, başkanlık sisteminin her yönüyle tartışılması gerektiğini ifade ederek, şunları söyledi:
“Hepimiz, KKTC devletinin egemen bir devlet olduğuna, kalıcı olduğuna, Rum’la yapılacak herhangi bir anlaşmada bu devletin ortak olacağına inanıyorsak o zaman sistemin daha iyi çalışması için, kamuya daha iyi hizmet için, hangi rejim daha iyidir onu rahatlıkla tartışabiliriz.
Kökleşmiş, 24 yaşına gelmiş bir sistemde aksaklık nedir, eksiklik nedir ne daha iyi olur konusu muhakkak tartışılmalıydı. Ben bunu birkaç defa gündeme getirdiğimde o zaman Sayın Talat ve arkadaşları ‘asla! Denktaş diktatör olacak’ diye karşıma çıkmışlardı. Şimdi ben bunlardan korkmuyorum, diktatör çıksalar da bir şey yapamazlar. Neden, çünkü artık ‘devletim’ diyen bir halkımız vardır.”
“Başkanlık böyle küçük bir toplumda muhakkak daha etkili bir şeydir” diyen Denktaş, başkanlık sisteminde, uzmanların idaresinde, tarafsız bir ombudsmanın, tarafsız bir sayıştay ve tarafız bir yargının şart olduğunu, tarafsızlığın sözde değil özde olması gerektiğini kaydetti.
TALAT’IN GÖRÜŞLERİ
KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat da, başkanlık sisteminde en belirgin özelliğin kuvvetler ayrılığı olduğuna işaret etti.
Halk tarafından seçilen bir başkanın meşruiyetinin tartışılmayacağını kaydeden Talat, KKTC’de cumhurbaşkanını halkın seçtiğini ve meşruiyetinin tartışılmadığını, ancak yetkilerinin kısıtlı olduğunu, anayasanın başı olmasının da sembolik olduğunu belirtti.
Kıbrıs sorunundan kaynaklanan durum nedeniyle, KKTC Cumhurbaşkanının “toplum liderliği” sıfatı da olduğunu bu nedenle uluslararası meşruiyeti de bulunduğuna işaret eden Talat, Kıbrıs sorunu olmasa cumhurbaşkanının ancak törenlere katılıyor olacağını ve “tören paşası” olacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Talat, “Bugün ne kadar iyi bir devlet düzeni yaratabilirsek, ne kadar başarılı çalışan bir mekanizma oluşturabilirsek, hem bugün hem yarın olası bir çözümde de bu bizim işimize gelecektir” dedi.
1992 yılında yapılan bir araştırmadan alıntı yapan Talat, araştırmaya göre, hiçbir ülkede başkanlık sisteminden parlamenter sisteme geçilmediğini, ancak parlamenter sistemden başkanlık sistemine çok sayıda ülkenin geçtiğini aktardı.
Bunun ilginç bir sonuç olduğunu ifade eden Talat, kendilerinin dışındaki başka ülkelerin de başkanlık sistemini tartıştığını ve başkanlık sistemine geçmeyi daha doğru bulduğunu söyledi.
KKTC Cumhurbaşkanı Talat, başkanlık sistemin en önemli özelliğinin kuvvetler ayrılığının sağlanması olduğunu vurgulayarak, “Bugün bizim ülkemizde kuvvetler ayrılığı yoktur” dedi.
Kuvvetler ayrılığını ciddi şekilde sağlamak gerektiğini ifade eden Talat, bunu sağlamanın en bilinen yolunun da başkanlık sistemi olduğunu söyledi. Talat, başkanlık sisteminin enine boyuna tartışılması ve tartışmalara halkın da katılması gerektiğini ifade etti.