Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği, viral vektör aşısı olup, tek doz ve hastalıktan yüksek oranda koruyuculuk sağlaması nedeniyle tercih edildiği gözlenen Janssen aşısının içerdiği maddelere karşı tedavi gerektirecek alerjik reaksiyon gösterenlere aşıyı yaptırmamalarını tavsiye etti.
Birlik ayrıca AstraZeneca/Oxford aşısı yapılan kişilerde görülen ve aşıyla alakalı olabileceği düşünülen pıhtılaşma olaylarının Janssen aşısı sonrası da görüldüğünü ancak önceden kullanılmıyorsa, aşıyla ilişkili pıhtılaşma olaylarından korunmak amacıyla aspirine başlanmasının kanama riskini artırarak tehlike yaratabileceği uyarısında bulundu.
Konuyla ilgili açıklamada, Janssen’in sık görülen yan etkileri “Aşı yapılan kolda ağrı, kızarıklık ve şişlik. Yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrıları, titreme, ateş, bulantı” olarak sıralandı.
Açıklamada, Janssen aşısı yapıldıktan sonra 15-30 dakika içinde aşı içeriğindeki maddelere karşı alerjik reaksiyonlar nadiren gelişebileceğinden aşı yaptırılan merkezden hemen ayrılmama uyarısı yapıldı. Aşı yapıldıktan kısa süre sonra strese bağlı veya psikolojik kaynaklı olabilecek baygınlık, fenalık hissi gibi durumlara da rastlandığı kaydedildi.
KAN PIHTILAŞMASI OLAYLARI
K.T. Tabipleri Birliği, daha önce bir diğer viral vektör aşısı olan AstraZeneca/Oxford aşısı yapılan kişilerde görülen ve aşıyla alakalı olabileceği düşünülen pıhtılaşma olaylarının Janssen aşısı sonrası da görüldüğüne işaret etti.
Bu pıhtılaşmaların, insan vücudundaki normal pıhtılaşma mekanizmaları dışında, immun yani bağışıklık sistemi üzerinden geliştiğine işaret edilen açıklamada “Bu anormal kan pıhtılarının beraberinde pıhtılaşma hücreleri olan trombositlerin sayısında azalma da görülmekte ve Aşı İlişkili Trombopenik Tromboz veya Trombositopeni Eşlikli Trombozis Sendromu (TTS) olarak adlandırılmaktadır” denildi.
Yapılan incelemelerde Janssen aşısı yapılan 1 milyon kişiden 7’sinde görülen bu nadir ama önemli yan etkinin çok büyük bölümünün 18 ile 49 yaş arasındaki erişkin kadınlarda gözlemlendiği belirtildi. 50 yaşın üzerindeki kadınlarla erkeklerde ise çok daha nadir olarak ortaya çıktığı kaydedildi.
Açıklama, şöyle devam etti:
“Daha önce pıhtılaşma sorunları yaşamış olanların örneğin derin ven trombozu, akciğer embolisi geçirenlerin aşıdan sonra TTS gelişmesi risklerinin normal kişilerle benzer olduğu, bu durumun TTS için artmış bir risk oluşturmadığı bildirilmiştir. Kalp hastalığı, varis, obezite, hipertansiyon gibi kronik hastalıkların da yine TTS için artmış bir risk oluşturmadığı açıklanmıştır. Doğum kontrol hapı kullanımı gibi kan pıhtılaşması görülme riskini artıran durumların da mekanizmaları tamamen farklı olduğundan TTS açısından riski artırmadığı anlaşılmıştır”
“COVID 19 GEÇİRENLERDE PIHTILAŞMA RİSKİ DAHA YÜKSEK”
Açıklamada, Covid 19 geçirenlerde pıhtılaşma riskinin daha yüksek olduğu belirtilerek, Janssen aşısı sonrası TTS görülmesi riskinin, Covid 19 enfeksiyonuna bağlı pıhtılaşma riskinden çok daha düşük olduğu kaydedildi.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALIDIR?
Aşı yapıldıktan 4-30 gün sonra çok şiddetli göğüs ağrısı ve nefes darlığı, ağrı kesicilere rağmen geçmeyen baş ağrısı, görmede bulanıklık, şiddetli karın ağrısı, bacakta şiddetli ağrı ve şişlik, ciltte morarma ve kanama gibi şikayetlerin olması durumunda vakit kaybetmeden bir hekime veya sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiği belirtildi.
“ASPİRİN KORUYUCU MU? KULLANILMALI MI?”
KTTB’nin açıklaması şöyle devam etti:
“Kalp damar hastalığı veya başka bir sebeple zaten aspirin kullanıyorsanız aşı öncesinde veya aşı olduktan sonra ilacınızı kesmeyip aynen devam etmelisiniz. Ancak önceden aspirin kullanmıyorsanız, aşı ile ilişkili pıhtılaşma olaylarından korunmak amacı ile aspirine başlamanız gerekmez. Çünkü aşı sonrası görülen pıhtılaşma olaylarının mekanizması normal pıhtılaşma mekanizmasından çok farklıdır.
Aspirinin TTS’den koruyucu bir etkisi olmayacağı gibi kan pıhtılaşma hücreleri olan trombositlerin azalması ile birlikte görülen TTS gelişmesi durumunda kanama riskini artırarak tehlike yaratması da mümkündür. Aspirin kullanımına bağlı mide barsak sistemi kanama riski 100 kişide 1.8’dir (Yüzde 1.8)”.
AŞI NE ZAMAN KORUMAYA BAŞLAR?
Tabipler Birliği, tek doz olarak uygulanan Janssen aşısı yapıldıktan 14 gün sonra ağır/kritik Covid 19 enfeksiyonundan yüzde 76.7 oranında korunduğunu belirtti. 28 gün sonra ise hastalıktan koruma oranı yüzde 85.4’e yükselir.
Birlik, hiçbir Covid 19 aşısının enfeksiyondan, bulaşmaktan ve bulaştırmaktan koruyuculuğu yüzde 100 olmadığından, tam aşılı olanların bile maske-mesafe-hijyen kurallarına uymaya devam etmesinin elzem olduğuna dikkat çekti.