Paraguay ve Brezilya’da yüzyıllardan beri tatlandırıcı ve tedavi edici özellikleri nedeniyle kullanılan stevia, (şeker bitkisi, şekerotu) Japonya’da da otuz yılı aşkın bir süredir tatlandırıcı ve gıda katkısı olarak kullanılmaktadır.
Bu bitkiden elde edilen özütün, kan şekerini düzenleyici etkileri olduğu söylenmektedir.
Stevia’nın insülin duyarlılığını ve hatta salınımını arttırıcı etkilerinin olduğunu gösteren bazı araştırmaların varlığı diyabet tedavisinde kullanımını destekler niteliktedir.
Stevia bitkisinin ihtiva ettiği Steviosid maddesi, vücudumuzdaki tat duyuları tarafından normal şekerin 250-300 katı daha şekerli olarak algılanmaktadır. Bu nedenle bir tutam şeker bitkisi tozu, bir litre çay, kahve veya diğer içecekleri tatlandırmaya yeterli olmaktadır.
STEVİA BİTKİSİNİN FAYDALARI VE YAN ETKİLERİ
Diyet, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kabızlık, depresyon ve asabiyete karşı olumlu etkileri bulunmaktadır.
Mide ve bağırsak florasını, asit alkali dengesini korumaktadır.
Bununla birlikte stevia bitkisinin aşırı kullanımının özellikle erkeklerde sperm üretimini azaltarak kısırlığa neden olduğu hususunda çeşitli bilimsel araştırmalar da bulunmaktadır.
Stevia bitkisi, Amerika ve Kanada’da uzun süreler yasaklı durumda kalmıştır. Ancak bununla birlikte Japonya’da yıllarca bu bitki kullanılmış ve kullananlar üzerinde hiçbir yan etki görülmemiştir.
Latin Amerika’da çeşitli ülkelerin halkları da yüzyıllardır bu bitkiyi kullanmaktadır. En son olarak ABD ve Kanada bitki üzerinde yasakları kaldırıp, kullanımını serbest bırakmıştır.
Bununla birlikte Paraguay’da özellikle kırsal kesimdeki yerli halk, stevia bitkisini doğum kontrolü için kullanmakta olup bu durum bitkinin sperm azaltıcı etkisini doğrulamaktadır. Türkiye’de ilk kez 2009 yılında Antalya’da üretilmeye başlanmıştır.
STEVIA GÜVENLİ Mİ?
FDA, gıda katkı maddeleri olarak kullanılmak üzere stevia yapraklarını veya ham stevia ekstrelerini onaylamadı. Stevianın ham formları üzerine yapılan çalışmalar, kan şekeri kontrolü, kalp-damar ve böbrek sistemleri üzerindeki etkileri ve erkek kısırlığına yol açabilmesi konusunda kaygılar uyandırıyor.
Buna karşın steviadan izole edilen bir kimyasal olan rebaudiozid A’nın tatlandırıcı ürünlerinde bir gıda katkı maddesi olarak kullanılması güvenli gözükmektedir.
Uzmanlar, bu tarz kullanımlardan önce mutlaka bir doktora danışılmasını ve alınacak onay doğrultusunda kullanılmasını tavsiye ediyor.