‘Çocukluğuna inelim’ cümlesi psikolojiye dair en çok tekrar edilen, bilinen ve klişe olarak adlandırılabilecek cümlelerden.
Bu nedenle bireyleri psikolojik herhangi bir sorunla yan yana koyuyorsak, çocukluğunda bir pürüz arıyor, acaba yolunda gitmeyen ne var merakıyla oraya dönüp bakmak istiyoruz.
Gelişim süreci de biyolojik, zihinsel ve sosyo duygusal üç ana başlıkta incelenirken ailemizi, sosyal çevremizi ve genlerimizi içeriyor.
Çalışmalara göre anne babalar, kendi öğretilerini çocuklarına aktarmakta pek kararlı oluyor. Söz konusu anne baba tutumlarıyla gerçekleştirilen bu aktarım isteği, çocukların ileri yaşantılarında benlik saygısı, saldırganlık, akademik başarı, kaygı, kendini kabul, genel psikolojik uyum gibi konularda çeşitli sorunlar yaşamasına sebep olabiliyor.
İşte Klinik Psikolog Melis Ünlü’nün, “Olumsuz davranışlar çocukluk travmalarına mı bağlı?” sorusuna verdiği yanıtlar…
DEMOKRATİK/DENGELİ ANNE BABA
Anne baba tutumlarıyla ilgili literatüre kazandırılan kavramlar demokratik/dengeli (authoritative), yetkeci/otoriter, ve izin verici olarak üç temel başlıkta incelenir.
Demokratik/dengeli anne baba tutumunda aile içi karşılıklı iletişim dengesi bulunur, çocuğun duygusal olarak beslenebildiği ve belirli sınırlar çerçevesinde kendi özgürlüğüne sahip olduğu bir aile ortamı aynı zamanda gerekli miktarda disipliner bir yapıya sahiptir.
YETKECİ ANNE BABA
Yetkeci anne baba tutumu, çocuğun duygusal olarak destek göremediği, disiplinin oldukça baskın olduğu, anne babaların kesin itaat beklediği tutumdur.
İZİN VERİCİ ANNE BABA
Son olarak izin verici anne baba tutumu, çocuğa karşı gerekli sevgi ve ilgiyi içerisinde barındırır ancak çocuğa dair herhangi bir kontrol veya sınır mekanizmasını barındırmaz.
Günümüzün anne baba tutumlarının kısa bir özetinden bahsettik.
Basitçe kategorize edecek olursak ilkinde hem otorite hem de sevgi dengede, ikincisinde sevgiden yoksun ve otorite ağırlıklı bir tutum görüyoruz ve sonuncusunda sevgiyi içerse dahi çocuğun ihtiyacı olan gerekli sınırlamalar ve disiplin ihmal edilmiş durumda.
Bu tutumların çocuklarda ne gibi etkileri olabileceğine bakıldığında, demokratik/dengeli anne baba tutumuna sahip çocukların ileri yaşantılarında akademik, sosyal ve psikolojik anlamda çok olumlu ve iyi davranışlar sergiler.
Yetkeci anne baba tutumuna sahip çocukların yaşantısında aynı avantajlardan bahsetmek maalesef mümkün değil. Sevgisizliğin ve itaat mecburiyetinin var olduğu bir çocukluğun sonucu düşük benlik saygısı, kaygı, korku, yüksek onaylanma ihtiyacı ve psikolojik uyum sorunları gibi olumsuzluklar yaşanabilir.
İzin verici anne baba tutumuyla büyümüş kişilerin yaşantılarında da, kendini ve hayatını düzenleme, sorumlulukları alma ve yönetebilme, duygularını ifade edebilme ve yönetebilme konularında sorun yaşıyorlar.
Öte yandan yetkeci aile yapısından gelen bireylerin ailelerini demokratik algılayan bireylere göre daha fazla psikolojik rahatsızlık (depresyon, madde bağımlılığı, saldırganlık, kaygı) geliştirme riski ortaya çıkar.
ÇOCUKLARINIZA SEVGİ AŞILAYIN
Çocukların dünyaya boş bir beyaz sayfa olarak geldiğini unutmayalım. Siz çocuğunuzun eline sevgi, saygı, güven, destek gibi güzel, olumlu duyguları yani rengarenk kalemleri verirseniz çocuğunuzun ileride rengarenk, güvenli ve kendine yetebilen bir birey olduğunu gurur ve mutlulukla izleyebilirsiniz.
Ancak bunun tam tersi bir yol seçip çocuğunuzun ellerine, yüreğine korku, nefret, kaygı, güven eksikliği, yani kapkara kalemler verirseniz ortaya çıkan bireye ne siz ne bireyin kendisi ne de toplum ferahlıkla bakabilir.
Çocuklar sevilmeyi, sayılmayı, korunmayı ve güven duygusunu hak ediyor!