Lektinler, hemen hemen tüm gıdalarda, özellikle baklagiller ve tahıllarda bulunan bir protein ailesidir. Bazı insanlar lektinlerin bağırsak geçirgenliğini artırdığını ve otoimmün hastalıkları tetiklediğini iddia ediyor. Bazı lektinlerin toksik olduğu ve aşırı tüketildiğinde zarar verdiği doğru olsa da, pişirme yoluyla kurtulmak kolaydır.

LEKTİN NEDİR?

Lektinler, tüm bitki ve hayvanlarda bulunan çeşitli karbonhidrat bağlayıcı protein ailesidir. Hayvan lektinleri normal fizyolojik fonksiyonlarda çeşitli roller oynarken, bitki lektinlerinin rolü daha az açıktır. Bununla birlikte, bitkilerin böceklere ve diğer otçullara karşı savunmasında rol aldıkları görülüyor.

Bazı bitki lektinleri bile zehirlidir. Hint yağı bitkisinden elde edilen bir lektin olan zehirli risin durumunda ölümcül olabilirler. Buna rağmen Lektin protein yapıda ve bağlayıcı özelliği ile tanınan bir madde ve Lektin neredeyse tüm canlıların hücrelerinde olmak ile beraber besinlerin %30’unda normalden çok daha fazla bulunur

LEKTİNİ YÜKSEK GIDALAR

Lektinler çoğu bitkisel gıdada bulunur, ancak özellikle aşağıdakilerde yüksektir:

• fasulye, mercimek, bezelye, soya fasulyesi ve yer fıstığı gibi baklagiller
• domates ve patlıcan gibi itüzümü sebzeleri
• süt dahil süt ürünleri
• arpa, kinoa ve pirinç gibi tahıllar
• fıstık ezmesi ve fıstık yağı gibi fıstık bazlı ürünler
• kekler, krakerler ve ekmek dahil olmak üzere tahıl veya unla yapılan tüm tahıllar ve ürünler

Healthline’da yayınlanan bilgiye göre Fasulye de dahil olmak üzere lektin içeren yiyecekleri pişirmenin lektinleri etkisiz hale getirdiğini ve onları zararsız hale getirdiğini unutmayın. Fasulyeleri ıslatmak, güvenliği sağlamak için yeterli olmasa da, lektin içeriğini de azaltabilir.

Barbunya fasulyesi gibi zararlı lektin içeren birçok gıdayı pişirmek, lektin içeriğini büyük ölçüde azaltarak onları yemeyi güvenli hale getirir. Ancak yer fıstığı gibi diğer yiyecekleri pişirmek lektin içeriğini ortadan kaldırmayabilir.

Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) zararlı lektinlerini yok etmek için fasulyeleri 30 dakika kaynatmayı önerir.

LEKTİNİN ZARARLARI NELERDİR?

İnsanlarda farklı lektinlerin etkileri hakkında çok az araştırma var. İnsan sağlığı için iyi mi yoksa kötü mü olduklarına karar vermek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var ancak bunun ötesinde belirlenebilen sorunlar için uzmanlar dikkatli olmanın faydalı olabileceğini söylüyor.

Öte yandan birçok gıdada bulunan lektin için o kadar da endişenmenize gerek yok. Doğru pişirildiğinde lektin içeren yiyecekler size sorun çıkarmamalıdır. Aslında, 2015 yılında yapılan bir araştırma , yediğiniz yiyeceklerin neredeyse %30’unun lektin içerdiğini buldu.

• Sindirim sorunlarını arttırır

Lektin içeren yiyecekler yemek bazı insanlarda sindirim sıkıntısına neden olabilir çünkü vücut lektinleri sindiremez. Bunun yerine, metabolizmayı bozabilecekleri ve hasara neden olabilecekleri sindirim sistemini kaplayan hücre zarlarına bağlanırlar. İrritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi altta yatan bir sindirim rahatsızlığı olan kişiler, lektinler gibi antibesinleri yedikten sonra olumsuz etkiler yaşayabilirler

• Vücudunuzun toksiditesini arttırır

Farklı lektin türlerinin vücut üzerinde çeşitli etkileri vardır. Bazıları, hint fasulyesinden elde edilen bir toksin olan risin de dahil olmak üzere oldukça zehirlidir. Bu arada, diğerleri zararsızdır.

Çiğ, ıslatılmış veya az pişmiş fasulyelerden kaçınmak önemlidir. Bunlar toksik olabilir. Örneğin, barbunya fasulyesinde yüksek bir lektin olan fitohemagglutinin, sadece 4 veya 5 çiğ fasulye yedikten sonra aşırı mide bulantısına, şiddetli kusmaya ve ishale neden olabilir.

Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) Çiğ barbunya fasulyesinin 20.000-70.000 hau içerdiğini, tam pişmiş fasulyenin ise güvenli miktarda 200-400 hau içerdiğini belirtir. Fasulyeleri ıslatmak lektini çıkarmak için yeterli değildir. Ancak, yemek pişirme 30 dakika fasulye, lektinleri yok edebilir ve fasulyeleri yemek için güvenli hale getirebilir.

Yavaş pişiriciler, toksini yok edecek kadar yüksek sıcaklıklara ulaşamayabileceğinden, yavaş pişirme önerilmez. Bağırsak sorunlarına yol açabilir

• Otoimmün hastalıklara yol açabilir

Otoimmün hastalıklar basit olarak vücudunuzun bağışıklık hücrelerinin kendi yapılarına saldırması olarak tanımlanabilir. Burada lektin bağırsak duvarını zayıflatarak geçirgen bağırsak sendromuna yol açtığını bir önceki başlıkta belirttim. Durum ilerledikçe kana daha fazla alerjen ve lektin geçmeye başlar ve vücudunuz bu maddelere karşı savunma hücreleri oluşturur