Başbakan Ersin Tatar, Türkiye’nin desteğiyle KKTC’nin güçlendirilmesiyle ve var oluş mücadelesinde ekonomiyi de taçlandırarak halka daha çok refah ve koronavirüs salgını sonrası sağlıklı bir yaşam sağlamak için çalışmalarına devam edeceklerini söyledi.

KKTC-TC arasında İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması imzalandı. 2 milyar 288 milyon 976 bin TL’lik hibe ve kredi içeren anlaşma, Covid-19 salgının KKTC ekonomisinde açtığı yaraları sarmayı amaçlıyor.

Anlaşma, Başbakan Ersin Tatar ve TC Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay tarafından video konferansla imzalandı.

Başbakan Tatar, anlaşmaya Bakanlar Kurulu toplantı salonunda kurulan sistemle imza attı.

İmza öncesinde Tatar ve Oktay konuşma yaptı.

TATAR

Başbakan Ersin Tatar imza öncesi yaptığı konuşmada, böyle bir bayram gününde telekonferansla gerçekleştirdikleri anlaşmanın hayırlı olmasını dileyerek, protokole katkı koyanlara teşekkür etti.

Uzun zamandır çalışmaları devam eden ve korona nedeniyle daha da detaylandırılarak ortaya çıkan bir program olduğunu belirten Tatar, “Önemli olan bütün yapılan çalışmaları ve fedakarlıkları, korona süresince göstermiş olduğumuz başarıları fırsata da çevirmek suretiyle KKTC’nin daha güvenli gelecek için ve refah günlere ulaştırıldığı bir yapıya kavuşturmaktır” dedi.

Bunun ekonomi ve mali boyutu bulunduğunu ve maliye boyutunda yaklaşık 2.3 milyar TL civarında bir kaynak aktarımının söz konusu olduğunu belirten Tatar, ilk hükümete geldiklerinde 20 Temmuz 2019’da imzalanan 750 milyon TL’lik program sonrasında bu dönemde 3 milyar TL’lik bir kaynak aktarımının söz konusu olduğunu bunun da KKTC’nin altyapısının ve rekabet edebilirliğinin güçlenmesi anlamına geldiğini belirtti.

Tatar, önemli olanın reel sektör ve altyapının da güçlendirilmesiyle KKTC’nin mukayeseli avantajlı olduğu sektörlerin güçlenebilmesi, turizmde ve yüksek öğrenimde başarı ve konut alanında dış satıma yönelik çalışmalar, tarımsal çalışmaların sürdürülebilir hale getirilmesi olduğunu söyledi. Tatar, su projesinin tamamlanması, doğal gaz ve kabloyla elektrik getirilmesinde aşama kaydedilmesiyle KKTC’deki enerji maliyetlerinin arzu edilen noktaya getirilmesiyle KKTC’nin sürdürülebilir rekabet gücü yapı için yapılan bu çalışmaların çok önemli olduğuna inandığını söyledi.

Verilen destekten dolayı teşekkür eden Tatar, hükümetin zamanında aldığı kararlar ve düzenlemelere halkın da uyması sonucunda koronavirüs salgını döneminde bir başarı gösterildiğini kaydetti.

Tatar, bunun sonucunda da KKTC’nin, dünya devletlerinin bile sıkıntıyla sürdürdüğü korona sürecini başarıyla atlatıp gelecekle ilgili umut yarattığını belirtti.

“TURİZM VE YÜKSEKÖĞRENİM ADASI OLARAK MARKA DEĞERİNİ ARTIRDI”

Tatar, KKTC’nin turizm ve yükseköğrenim adası olarak marka değerini arttırdığını ve bunun da daha güçlü noktalara gelinmesine katkı yapacağını ifade ederek, Türkiye’nin bu ortamdaki desteğinin daha da anlamlı hale geldiğini kaydetti.

Bu süreçte ilk önce sağlık diyerek aldıkları tedbirler sonucunda, turizm ve yükseköğrenimin ekonomik gelirlerde kayıplara yol açtığını hatırlatan Başbakan Tatar, normalleşme sürecinde alınan tedbirler ve yapılan açılımlarla eskiye dönmek için çaba harcadıklarını bugünkü mali destekle bunun daha kolay sağlanacağını söyledi.

Ersin Tatar, Doğu Akdeniz’de, Türkiye’nin desteğiyle KKTC’nin güçlendirilmesiyle ve var oluş mücadelesinde ekonomiyi de taçlandırarak halka daha çok refah ve koronavirüs salgını sonrası sağlıklı bir yaşam sağlamak için çalışmalarına devam edeceklerini sözlerine ekledi.

OKTAY

TC Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ise “Türkiye ve KKTC Arasında İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması”nın yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomide açtığı yaraların hızla iyileştirilmesine destek verecek şekilde, güçlü bir gelecek projeksiyonuyla tasarlandığını söyledi.

Oktay, video konferans yöntemiyle düzenlenen “Türkiye ve KKTC Arasında İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması İmza Töreni”nde yaptığı konuşmada, Kovid-19 ile mücadelede tedbirlere uyulmaya devam edilmesinin önemini vurguladı.

Kovid-19 ile mücadelede birçok gelişmiş ülkenin ciddi sorunlar yaşadığına, ekonomi, üretim ve ticaret ilişkilerinin etkilendiğine işaret eden Oktay, “Dünya, böylesine zorlu bir sınavdan geçerken KKTC, hükümetiyle, vatandaşlarıyla topyekun takdire şayan bir mücadele örneği sergilemiştir.” dedi.

Oktay, KKTC hükümetinin izlediği kararlı tutumun, Kıbrıs Türk halkının da desteğiyle önemli bir başarı öyküsü ortaya koyduğunu belirterek, KKTC’de bir ayı aşkın süredir pozitif vaka görülmemesinin bunun kanıtı olduğunu kaydetti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde aldıkları erken tedbirler ve etkin kriz yönetimi sayesinde Türkiye’de de salgının yayılımının büyük oranda giderildiğini ve normalleşme adımlarının hızla atıldığına değinen Oktay, şunları ifade etti:

“Bu süreçte bilhassa sağlık malzemelerine erişimde yaşanan ciddi sıkıntılar sebebiyle dost ülkelere Türkiye’nin yardım elini uzatmayı da ihmal etmedik. Aralarında 21 NATO ülkesinin de bulunduğu 82 ülkeye tıbbi malzeme ve maske gönderdik. Hepsinin ötesinde öncelikli olarak KKTC’nin yanında olduk ve kardeşliğimizin gereği olarak Kıbrıs Türklerinin gereksinimleri için imkanlarımızı canı gönülden seferber ettik. Sağlık Bakanlığımız ve Kızılay tarafından maske, dezenfektan, koruyucu giysi ve gıda paketi destekleri sağlandı. Diğer taraftan, medikal malzemelerin KKTC’ye sevkini de kolaylaştırdık.”

“YANGIN HELİKOPTERİ KKTC’YE EN YAKIN NOKTADA”

Oktay, geçen hafta KKTC’deki orman yangınlarına müdahale için 3 yangın söndürme helikopteri gönderdiklerini hatırlatarak, şartlar ne olursa olsun KKTC ve Kıbrıs Türk halkının yanında olmaya devam edeceklerinin altını çizdi.

Fuat Oktay, yeni bir yangın riskine karşı yangın söndürme helikopterlerinden birini, KKTC’ye en yakın noktada beklettiklerini de açıkladı.

“YENİ PROJELERİ OMUZ OMUZA YÜRÜTMEYE DEVAM EDECEĞİZ”

Oktay, kovid-19 salgınına karşı alınan tedbirlerin birçok ülkenin olduğu gibi KKTC’nin ekonomisini de etkilediğini söyledi.

“Salgınla mücadele süreci, KKTC’nin ekonomi yönetiminde yapılması gereken reformların önemini bir kez daha ortaya koymuştur.” diyen Oktay, şöyle konuştu:

“Birçok bölgede toparlanmanın ve normalleşmenin başladığı, turizm sezonunun yeniden açıldığı bugünlerde, Kuzey Kıbrıs’ta tüm kesimlerin yeni atılım sürecine destek vereceğine ve bu kriz dönemini KKTC için fırsata dönüştüreceğine yürekten inanıyorum. Salgının etkileriyle oluşacak yeni normale hazırlanırken Türkiye, geçmişte olduğu gibi KKTC’nin yanında olmaya devam edecektir.

Kıbrıs Türk halkının refahı için, KKTC’yi sürdürülebilir bir ekonomiye kavuşturmak için gereken adımları ciddiyetle ve vakit kaybetmeksizin birlikte atmaya kararlıyız. Geçtiğimiz yıl ve daha önce yapılan anlaşmalarla başlatılan kara yolları, su şebekesi ve hastane gibi somut projeleri süratle tamamlayarak yeni projeleri omuz omuza yürütmeye devam edeceğiz.”

“ANLAŞMA, GÜÇLÜ BİR GELECEK PROJEKSİYONUYLA TASARLANDI”

Oktay, imzalayacakları anlaşmanın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kıbrıs Türk halkına desteğinin somut nişanesi olduğunu dile getirdi.

“Anlaşma, salgının ekonomide açtığı yaraların hızla iyileştirilmesine destek verecek şekilde, güçlü bir gelecek projeksiyonuyla tasarlanmıştır.” ifadesini kullanan Oktay, şunları söyledi:

“Aylar süren titiz bir çalışmanın sonucunda oluşan, kısaca ‘ARMA Modeli’ olarak adlandırdığımız ‘Türkiye-KKTC Altyapı ve Reel Sektör İçin Mali İş Birliği Aracı’ ile birlikte, KKTC’de yürütülecek proje süreçlerini daha verimli şekilde icra etmeyi ve böylece projelerin katma değerini artırmayı amaçlıyoruz. Hükümetinizin desteğiyle birlikte uygulayacağımız ‘ARMA Modeli’ sayesinde KKTC’nin değişen dünyaya daha hızlı bir şekilde ayak uydurmasını, KKTC’de ekonomik büyüme ve kalkınmaya doğrudan katkı sağlayacak nitelikli projelerin kazandırılmasını amaçlıyoruz.”

“ANLAŞMA, KKTC’NİN YÜKSELME ZEMİNİDİR”

Anlaşma kapsamında KKTC’ye hibe ve kredi şeklinde mali kaynak aktarılacağını belirten Oktay, “Anlaşma ile 2 milyar 288 milyon 976 bin lira tutarındaki mali kaynağı hibe ve kredi şeklinde aktarıyoruz. Anlaşma, savunma, altyapı ve reel sektör yatırımları harcamalarına ilave olarak, bütçe açığına katkı sağlayacak şekilde Turizm Kovid-19 Salgın Desteği Programı, Kırsal Kalkınma ve Sosyal Hizmet Projesi, Tarımsal Yatırım Desteği ve Zirai Kredi Programı ile Sanayici ve Küçük Esnaf-Zanaatkarlara Yönelik Kredi Programı’nı içermektedir.” diye konuştu.

Salgın sürecinin ardından KKTC ekonomisi için yeni fırsatlar oluşacağına dikkati çeken Oktay, “2020 yılı İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması, yeni normale güçlü şekilde hazırlanan KKTC’nin ve kardeşliğimizin yükselme zemini olacaktır. Post kovid dönemi KKTC için fırsatlar, açılım imkanları ve iş birliğine elverişli yeni kanallar sunuyor. Mevcut potansiyelin Türkiye’nin de destekleriyle stratejik atılımlara yönlendirilmesi sonucunda KKTC’nin geleceği çok daha berrak ve aydınlık olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

Fuat Oktay, kardeşlik bilinciyle birlikte hareket ederek KKTC’yi ekonomik olarak daha sağlam, müreffeh ve rekabet edebilir bir yapıya kavuşturabileceklerine yürekten inandıklarını ifade ederek, şunları dile getirdi:

“Türkiye ile Kıbrıs Türk toplumu her zaman olduğu gibi tek yürek oldukça bu coğrafyada bizim hakkımıza, hukukumuza göz dikecek hiçbir unsur olamaz. Bizler, Doğu Akdeniz’de uluslararası hukuktan kaynaklanan meşru hak ve menfaatlerimizi korurken gücümüzü birliğimizden, dayanışmamızdan, kardeşliğimizden alıyoruz. Bu noktada bölgede kalıcı istikrarsızlığa neden olabilecek tüm ihtilaflara çözüm aranması hususunda uluslararası meşruiyet temelindeki çaba ve desteklerimizi sürdürüyoruz, sürdürmeye devam edeceğiz.”

“KIBRIS MESELESİNİN ÇÖZÜM YOLU SİYASİ EŞİTLİK SAĞLANMADAN AŞILAMAZ”

Bölgedeki hidrokarbon kaynakları meselesinin çözümü için uluslararası toplumun, Kıbrıs Rum Yönetimi’ni, Kıbrıs Türk tarafıyla adil paylaşıma ve diyaloğa ikna etmesi gerektiğini vurgulayan Oktay, konuşmasını şöyle tamamladı:

“Kıbrıs meselesinin çözüm yolu, Ada’daki taraflar arasında siyasi eşitlik sağlanmadan aşılamaz. Milli davaya olan inancımızla Kıbrıs Türk halkının meşru hakları teslim edilene kadar ve Kıbrıs Türkü kardeşlerimizin Ada’da siyasi eşitliği sağlanana dek hak ve hakkaniyet mücadelesini sürdüreceğiz. Kıbrıs Türkü’nün geleceğe güvenle bakarak barış, huzur ve refah içinde yaşamaya devam etmesi için ana vatan ve garantör ülke olarak elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz. Aksini düşünenler her zaman olduğu gibi hayal kırıklığı yaşamaya mahkumdur.”

Konuşmaların ardından Oktay ve Tatar, iki ülke arasındaki İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması’nı imzaladı.

İŞTE ANLAŞMA

2020 YILI TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA İKTİSADİ VE MALİ İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti, aralarındaki iktisadi ve mali işbirliğinin aşağıdaki koşullarda sürdürülmesi hususunda anlaşmışlardır.

1. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti;
2. Ek-1’de yer alan 2020 Eylem Planı’nda belirlenen hedefleri ve reform eylemlerini zamanında ve eksiksiz olarak gerçekleştirmeyi,
3. En geç 2020 yılı Ekim ayının sonuna kadar 2021 yılını kapsayan Ekonomik Program teklifini hazırlamayı,
4. En geç 2020 yılı sonuna kadar yapısal dönüşüm adımlarını, makroekonomik amaçları, stratejik hedefleri ve reform eylemlerini içeren en az 3 yıllık bir plan hazırlamayı,

1. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti;
   1. 1.038.395.726,92 TL’ye (Ek-2) kadar olmak üzere Türk Lirası cinsinden hibe yardımında bulunmayı,
   1. 1.250.580.323,50 TL’ye (Ek-2) kadar olmak üzere Türk Lirası cinsinden ABD Doları karşılığı kredi yardımında bulunmayı,
   1. Hibeleri, Ek-3’de yer alan “2020 yılı Türkiye Cumhuriyeti Kaynaklarından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne Sağlanan Hibelerin Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar”  çerçevesinde kullandırmayı,
   1. Kredileri, Ek-4’de yer alan “2020 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Kaynaklarından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne Sağlanan Kredinin Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar” çerçevesinde kullandırmayı,
   1. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti’nin ihtiyaç duyacağı alanlarda kamu görevlileri aracılığı ile teknik yardım sağlamayı,

taahhüt etmişlerdir.

1. Diğer Hususlar
   1. Türkiye Cumhuriyeti tarafından taahhüt edilen hibe ve kredi tutarlarının tertipler arasındaki dağılımı Türkiye Cumhuriyeti Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine konularak belirlenir.

• Bu anlaşmanın dışında yapılacak diğer yardımlar, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti arasında protokol imzalanmak suretiyle yapılır. Ancak bu yardımlar bu anlaşmanın amaçlarına aykırı olamaz.

• Altyapı ve Reel Sektör projelerine yapılacak aktarımlarda 2020 yılı Eylem Planı’ndaki gerçekleşmeler T.C. Teknik Heyetince yapılacak değerlendirmelerde gözetilir.

• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Teknik Heyeti, T.C. Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi ile birlikte, her ay T.C. Kıbrıs İşleri Koordinatörlüğü ile T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek format üzerinden “Aylık Program İzleme Raporu” hazırlar. Bu raporlar, T.C. Teknik Heyetince aylık olarak yapılacak toplantılarda değerlendirilir. Değerlendirme neticesinde belirlenen hibe ve krediler, T.C. Teknik Heyeti’nin mali ve teknik gerekler ile iktisadi ve mali işbirliği anlaşmalarına uygun ödenek teklifine istinaden T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın onayı üzerine T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne aktarılır.

• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ekonomisinin gidişatı ve Programın uygulamaları T.C. Kıbrıs İşleri Koordinatörü ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanlık Müsteşarı başkanlığında Temmuz ve Eylül, Aralık aylarında yapacakları gözden geçirme toplantılarında değerlendirilir.

• Müteakip Anlaşmalar kapsamında yer alacak projeler işbu Anlaşmaya ek “Türkiye Cumhuriyeti – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Altyapı ve Reel Sektör İçin Mali İşbirliği Aracı (ARMA) Usul ve Esasları” (Ek-5) kapsamında hazırlanacak ve uygulanacaktır.

• T.C. Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nin bütçe, istihdam, muhasebe ve harcama işlemlerine ilişkin usul ve esaslar, T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı tarafından belirlenir. Söz konusu usul ve esaslar yürürlüğe konuluncaya kadar mevcut uygulamalar dâhilinde işlemler gerçekleştirilir.

• İşbu Anlaşma, tarafların kendi mevzuatları uyarınca yasal işlemleri tamamladıklarını belirten son bildirim tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

İşbu Anlaşma, iki asıl nüsha olarak …/05/2020 tarihinde Lefkoşa’da, …/05/2020 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ	KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
HÜKÜMETİ ADINA	HÜKÜMETİ ADINA
Fuat OKTAY Cumhurbaşkanı Yardımcısı	Ersin TATAR Başbakan

İŞTE EYLEM PLANI