KKTC hükümeti ödemesi gereken maaşları denkleştirmenin yolunu dolaylı vergileri yükseltmekte buldu. Yurttaşların büyük tepkisine neden olan ve esasen vergi yükünün artmasından kaynaklandığı düşünülen akaryakıt zamlarından sonra alkollü içki ve sigaraya da yüksek oranlı “fahiş vergiler” konulacağı ve bu ürünlerin de büyük oranda zamlanacağı öğrenildi.
VERGİLER GİZLENİYOR
KKTC Hükümeti’nin akaryakıt fiyatlarına yaptığı zamdan sonra ortaya çıkan pompa fiyatı içindeki bileşenleri öğrenmeye çalışan gazetecilere hiçbir bilgi verilmiyor. Bu bilgi karartması nedeniyle akaryakıt için ödenen bedelinin ne kadarının ürün bedeli, ne kadarının vergi olduğu belirlenemiyor. Bu bilgi karartmasına karşın, Ukrayna krizi nedeniyle ham petrol fiyatlarında yaşanan yükselmenin düşüşe geçtiği gün yapılan zamlar, artışın nedeninin ham petrol fiyatlarındaki yükseliş olmadığını kanıtlıyor. Zamların bir kalemde ve oldukça yüksek miktarda yapılması da nedenin uluslararası alandaki fiyat oynamaları olmadığını gösteriyor.
HER ŞEYİ ETKİLEYECEK
Akaryakıta konulan vergilerle yükselen fiyatlar, piyasa faaliyetlerini tümüyle etkileyecek. Tüketim malları dağıtımının ve üretimin bedeli büyük ölçüde artarken bunun fiyatlara yansıması kaçınılmaz görünüyor. Nitekim meslek odaları ve birlikleri peş peşe yaptıkları açıklamalarla ürünlerinin pahalı olacağının uyarısında bulundular. En çarpıcısı ise somun ekmeğe bir kalemde 1,5 TL kadar artış yapılması gerektiğinin duyurulması oldu.
RUMLAR GELMEYECEK
Akaryakıta yapılan zamların Kıbrıslı Rumların KKTC’den alış-veriş yapmasını engelleyecek boyutta olması ise iş dünyasının kabusu haline geldi.
Araçlarına yakıt almak gerekçesi ise KKTC’ye geçen Kıbrıslı Rumların pek çok ihtiyaçlarını daha Kuzey’den karşıladıkları ve piyasaya önemli miktarda kaynak aktardıklarını düşünen iş insanları, bu kaynağın kesilmesinin “ciddi bir daralmaya” neden olacağını ve böylece KKTC Hazinesi’nin de önemli bir gelir kaybına uğrayacağını belirterek hükümetin yaptığını “bindiği dalı kesmek” olarak tanımlıyorlar.
İÇKİ VE SİGARA ZAMLARI YOLDA
Bu arada KKTC Hükümetinin akaryakıttan sonra alkollü içki ve tütün ürünlerine de yüksek oranlı vergiler koymaya hazırlandığı öğrenildi. Hükümetin bu yolla hem gelirlerini artırmak, hem de muhatabı olan Türkiyeli bürokratları tatmin etmek çabasında olacağını belirtiyorlar.
Ne var ki alkollü içki ve tütün ürünlerine getirilecek vergilerin gelir artırıcı değil, gelirleri azaltıcı olabileceği üzerinde de duruluyor. Özellikle Türkiye ve Güney Kıbrıs’tan gelen kişilerin beraberlerinde önemli miktarda içki ve sigara ile geri döndüklerine dikkat çeken gözlemciler, bu yolun kapanmasının akaryakıtta olacağı gibi hazinenin gelir kaybına uğramasına neden olabileceğini belirtiyorlar.
KDV GERİ GELMİŞTİ
Konu ile ilgili gözlemciler, hükümetin Aralık ayında düşürdüğü KDV oranlarını 28 Şubat itibariyle yeniden eski haline döndürdüğünü ve bunun unlu mamuller ve temizlik malzemeleri fiyatlarında % 10 kadar bir artışa neden olduğunu da hatırlatıyorlar.
Hükümetin büyük bir iş yapmışçasına düşürdüğü KDV’yi, sessiz sedasız yerine koyarak aslında iş dünyasını ve özellikle de marketleri zor durumda bırakarak fiyat artışlarının sorumluluğunu marketlere yıkmaya çalıştığını belirten gözlemciler, “daralan piyasada rekabet artıyor. Artan rekabet nedeniyle bütün işletmeler kar marjlarını adeta sıfırladılar. Her işletme ayakta kalma mücadelesi veriyor. Pahalılığın nedeni bu işletmeler değil, gerçek fiyat artışları ve devletin arsızca vergi toplama gayretleridir” diye konuşuyorlar.
DARALMA DEVAM EDECEK
Bu gidişata karşı önlem alınmaması halinde KKTC ekonomisinde daralmanın devam edeceğini belirten iş insanları, bunun yansımaları konusunda ise şunları söylüyorlar:
“Daralma, hem insanlarımızı, hem devleti gelirlerinden mahrum bırakacak. Pahalılık nedeniyle şimdiki ücretlerle eleman çalıştırmak mümkün olmayacak. Öncelikle yabancı işçiler geri ülkelerine göç edecekler. Onlardan doğan işçi açığı ve tüketim potansiyeli yerine konamayacak. Bir kısır döngüye gireceğiz. Devlet bu kısır döngüyü nasıl kıracağını düşünmek yerine yangına benzin dökmeyi tercih ediyor. Vergileri yükselterek piyasayı iyice öldürecekler ve kendileri de bunun acısını çekecekler.”