Şeker genellikle kaçınılması gereken bir gıda olarak algılanır. Evet, kaçınılması gereken yönleri var ancak aslında sağlığa zararlı değil. Şeker, bazı yiyecek ve içeceklerde doğal olarak bulunan basit bir karbonhidrat olarak adlandırılır. Bazı yiyecek ve içeceklerde de katkı maddesi olarak bulunur. İşte kaçınılması gereken şeker ‘katkı maddesi’ formunda olan şekerdir.
BOŞ KALORİ YÜKLEMESİ
Hemen hemen meyvelerin tamamında, bazı sebzelerde ve süt ürünlerinde doğal olarak şeker bulunur ve bu gıdalar ‘sağlıklı’ sınıfında yer alır. Sağlığa yararlı gıdalar şeker içeriyor olsa bile -ki bu şekerin doğal formudur- bu gıdaları tüketmek sağlıklı bir beslenme için önemlidir. Bunun yanında gıda üreticileri birçok yiyecek ve içeceğe şeker ekleme eğilimindedir. Doğal olarak şeker içeren yiyecek ve içeceklerin aksine, ilave şeker içeren tüketim ürünleri hiçbir besin değeri sağlamaz. Bu tür şekeri çok fazla tüketmek kilo alma, diyabet, diş çürükleri ve daha fazla sağlık sorununun ortaya çıkmasına neden olabilir. Şeker eklenmiş yiyecek ve içeceklerin sağlığa zararlı olmasının ilk nedeni vücuda boş kalori yüklemesidir. Yani bu tür şeker herhangi bir besinsel fayda sağlamadan kalori alımının büyük ölçüde artmasına neden olur. Ayrıca vücut katkı maddesi olarak eklenen şekeri çok hızlı sindirdiği için vücuda enerji de sağlamaz. Meyveler ve süt ürünleri gibi doğal olarak şeker içeren besinlerse vücut tarafından daha yavaş sindirilir ve kalıcı enerji kaynağına dönüşür. Bu gıdalar sağlığa faydalı lif, vitamin ve mineralleri içerme eğiliminde de olur. Ne kadar çok ilave şeker içerikli beslenirseniz vücudunuzda besin eksikliğine bağlı sağlık sorunlarının ortaya çıkma ihtimali o kadar yüksek olur.
KİLO ALDIRIR
Fazla miktarda ilave şeker tüketmenin bir diğer riski tahmin edeceğiniz gibi kilo alımıdır. Kalorisi yüksek olan bu tür tüketim alışkanlığınız varsa düzenli egzersiz yapsanız bile kilo almanız neredeyse kaçınılmazdır. İlave şeker içeren ürünler hızlı sindirildiği için açlık hissini kısa süreliğine bastırır. Bu da gün içinde daha fazla yemenize yani kalori almanıza neden olur. Ayrıca bazı araştırmalar, vücudun ne kadar enerjiye ihtiyacı olduğunu belirleyen ve açlığı düzenleyen leptin hormonunun, aşırı şeker tüketimi nedeniyle işlevinin bozulabildiğini gösteriyor. Leptin hormonunun düzeninin bozulması da kilo alımına ve obeziteye neden olabiliyor. Bu sonucu destekleyen bir başka çalışmaya göre şekersiz beslenme ile leptin hormonu normal işleyişine geri dönebiliyor. Şekerin şeker hastalığına neden olduğu tam olarak doğru değildir. Her türlü yüksek kalorili beslenme şekli Tip-2 diyabete yol açabilir. Çoğu durumda kalori bakımından yüksek bir beslenmede şeker oranı da bir o kadar yüksek olur. Bu durum da diyabet riskini artırır. Ancak özellikle şekerli içecekler ve Tip-2 diyabet arasında bir bağlantı var. Yapılan bir çalışmada günde bir ya da iki bardak şekerli içecek tüketenlerin haftada bir ya da iki bardak tüketenlere göre Tip-2 diyabet riskinin yüzde 26 daha fazla olduğu bulundu. Kalp hastalığı riski de şekerli beslenmeyle doğru orantılı olarak artar. 15 yıllık bir çalışmanın sonuçları, beslenmelerine çok fazla şeker eklenmiş kişilerin, minimum miktarda şeker eklenmiş kişilere göre kalp hastalığından ölme olasılığının önemli ölçüde daha yüksek olduğunu gösteriyor.
DİŞ SAĞLIĞINI ETKİLİYOR
Şeker tüketimi bildiğiniz gibi diş sağlığı üzerinde de olumsuz etkilere sahip. Şeker, ağızdaki bakterilerin dişlerin üzerinde plak tabakası oluşturmasına neden olur. Bu bakteriler tüketilen şekerle reaksiyona girer ve sonucunda dişlere zarar veren bir asit salınımı tetiklenir. Vücut oluşan hasarın bir kısmını kendi kendine tamir edebilse de sürekli olarak şeker oranı yüksek bir beslenme şekli diş kaybına varan kalıcı hasarlara neden olabilir.
ETİKET OKUMAYI ALIŞKANLIK HALİNE GETİRİN
EKLENMİŞ şekerler hiç ummadığınız ürünlerde bulunabilir. Satın alacağınız ürünlerin içeriğini okuyarak ilave şeker tüketiminden kaçınabilirsiniz. Ürün etiketinde ‘ilave şeker’ olarak bir tabir görmeniz de çok zor. Bunun yerine kullanılan farklı isimler var. Bazıları şöyle:
Dekstroz
Sakaroz
Sabır otu nektarı
Maltoz
Şeker kamışı
Bal
Yüksek fruktozlu mısır şurubu
Mısır tatlandırıcı
Kristal früktoz
Buharlaştırılmış kamış suyu.