Türkiye’de eşeğe ters binen ak sakallı mizah ustası olarak bilinen Nasreddin Hoca, dünyada farklı isimlerle anılıyor..Güldürü ve hiciv üstadının hikayeleri, Çin’den Arap topraklarına, Avrupa’dan Orta Asta’ya kadar birçok ülkede varlığını günümüzde de devam ettiriyor.

Özbeklerin deyimiyle “Hoca Nasreddin Efendi” tarihi İpek Yolu üzerindeki Buhara kentinin simgeleri arasında.

Anadolu Selçukluları döneminde yaşayan Nasreddin Hoca, 1208 yılında Eskişehir’in Sivrihisar’a bağlı Hortu köyünde doğdu. Sivrihisar’da medresede eğitimi aldı, babasının ölümü üzerine döndüğü memleketinde köy imamlığı yaptı. Akşehir’e giderek mülki görevler üstlendi.

1284’te Akşehir’de öldü ve adına burada Nasreddin Hoca Türbesi yapıldı.1996 yılı UNESCO tarafından tüm dünyada Nasreddin Hoca Yılı olarak kutlandı.

Günümüzde Nasreddin Hoca adına şenlikler, yarışmalar ve etkinlikler düzenleniyor. Bu yıl 60’ıncısı yapılan Uluslararası Akşehir Nasreddin Hoca Şenliği de onlar arasında.

Nasreddin Hoca’nın yaşayıp yaşamadığı konusunda halk bilimciler farklı görüşler ortaya koyuyor. Bir kesim, Nasreddin Hoca’nın yaşamadığını öne sürüyor. Onun folklorik bir hayal ürünü olduğunu söyleyenler de bulunuyor. Ancak halk bilimcilerin büyük çoğunluğu Nasreddin Hoca’nın tarihi bir kişilik olduğunu kabul ediyor.

Nasreddin Hoca karakteri Arap dünyasında, Çin, Bulgaristan, İran, Macaristan, Rusya ve Orta Asya ülkelerinde de bulunuyor.Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Tataristan gibi yerlerde onun yaşamış gerçek bir kişi olduğuna inanılıyor.

Orta Asya coğrafyasında Apandi, Afandi, Ependi, Koja Nasır gibi isimlerle biliniyor. Özbekistan’da Hoca Nasreddin Efendi olarak anılıyor.Özbekistan’da Buhara’nın Şirini köyünde doğduğu iddia edilen Nasreddin Hoca, mitolojik bir karakter olarak karşımıza çıkıyor.

Rivayete göre “Testi, çömlek, saksı işleriyle uğraşan Şermamat’ın hanımının çocuğu olmaz. Bunun üzerine kadın sabahlara kadar dua eder. Sabahleyin, testi, çömlek, saksılarını Özbekistan pazarına götüren Şermamat, büyük bir çömleğin içerisinde dişleri çıkmış bir erkek çocukla karşılaşır. Özbek inançlarına göre ağzında dişiyle doğan çocuk gelecekte ya bir han, ya da itibarlı bir kimse olacaktır. Bu durumda çömleğin içerisinde bulunan çocuğun kime ait olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Doksan gün boyunca çocuğun anne ve babası aranırsa da bulunamaz ve çocuğa ‘Nasreddin’ adı verilerek büyütülür. Zeki, çalışkan, söz cambazı Nasreddin, pazarda çömlekçilik yaparak hayatını devam ettirir”