TC Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurulu için bulunduğu New York’ta, Amerikan PBS kanalının konuğu olarak, dış politika ve dünya gündemine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
“Rusya-Ukrayna savaşında şu an hangi tarafın üstün olduğu” sorusuna Erdoğan, “Doğrusu bir lider olarak ‘Rusya mı daha etkin, Ukrayna mı daha etkin’ arayışı içerisinde değilim. Tek arzumuz bu savaşın barışla son bulmasıdır. Gerek Sayın Putin’e gerek Sayın Zelenskiy’e benim ricam, tavsiyem bu olmuştur. İnsanların ölümüyle neticelenen bir savaşın kazananı olmaz.” karşılığını verdi.
Tahıl koridorunu açmak için çok çaba sarf ettiklerini ve İstanbul’daki anlaşmayla bunu gerçekleştirdiklerini anlatan Erdoğan, “Oradan 2 milyon tonu aşan, 3 milyon tona yaklaşan tarım ürünlerinin ihracı gerçekleşti. Şimdi yeni bir etap, özellikle Rusya’daki ürünlerin de dünyaya açılması. Tabii burada benim tek arzum, gelişmiş ülkelere değil, az gelişmiş veya fakir ülkelere buradan ürünlerin sevkiyatını sağlamaktır. Bunu başarabilirsek fakir ülkeler, az gelişmiş ülkeler hiç olmazsa bu ürünlerle şöyle kendilerine gelmiş olurlar.” ifadesini kullandı.
“PUTİN DE BU İŞİ ARTIK BİR AN ÖNCE BİTİRMENİN GAYRETİ İÇERİSİNDE”
Rusya-Ukrayna savaşının hızlı bir şekilde bitmesinin nasıl mümkün olabileceği sorusu üzerine Erdoğan, burada ağırlıklı olarak Rusya’nın tavrının çok önemli olduğunu belirtti.
Özbekistan’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile etraflıca görüşmelerinin olduğunu hatırlatan Erdoğan, “Kendilerinin de aslında bu işi artık bir an önce bitirmenin gayreti içerisinde olduğunu anladım. Bu gidişin sıkıntısı büyük. Bu noktada, örneğin şu anda 200 rehinenin takası konusunda bir mutabakat sağlandı. Bu güzel bir gelişme. Çünkü bu rehinelerle birlikte orada çok çok önemli bir adım atılmış oluyor. Şu anda onun teknik boyutunu da arkadaşlar yürütüyorlar. Bununla birlikte güzel bir gelişmeyi sağlamış olacağız. Diğer taraftan tarım ürünleri olayını yine tespit ettiğimiz arkadaşlarımız, teknik kadrolar etraflıca yürütüyorlar. Bunlar da tabii güzel gelişmeler ama burada Ukrayna’nın da Rusya’yla aynı anlayışta olması lazım ve artık karşılıklı olarak bu çatışmaların, bu savaşın durdurulması noktasında kararlı olmak lazım.” değerlendirmesinde bulundu.
Erdoğan, eğer Rusya-Ukrayna arasında bir barış sağlanacaksa, burada alınan yerlerin iadesinin büyük önem arz ettiğini belirterek, “İstenen, beklenen zaten bu. Bu konuda Sayın Guterres’in attığı adımlar da var. Bizim attığımız adımlar da var. Bu adımlarla birlikte beklediğimiz bu iadelerin sağlanması hakikaten işimizi kolaylaştır.” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Putin’den 2014’ten itibaren Kırım’ı da sahiplerine vermelerini rica ettiklerini anlatan Erdoğan, “Bunlar aynı zamanda bizim soydaşlarımız. Eğer bu adımı atarsanız bizi de rahatlatırsınız, Ukrayna’yı da rahatlatırsınız, Kırım Tatarlarını da rahatlatırsınız.’ dedik. Ama maalesef o günden bugüne orada bir adım atılamadı.” diye konuştu.
“HİÇBİR LİDER ATTIĞI ADIMDAN SONRA ‘BEN YANLIŞ YAPTIM’ DEMEZ”
“Sizce Putin, Ukrayna halkının kendini savunma iradesini küçümseyerek aslında yanlış hesap yaptığının farkında mı?” şeklindeki soru üzerine de Erdoğan, şunları söyledi:
“Hiçbir lider attığı adımdan sonra ‘Ben yanlış yaptım.’ demez. Bunu görmek lazım. Tabii bunu söylerken aynı şeyi Ukrayna için de düşünmek lazım. Acaba Sayın Zelenskiy böyle bir adımı atarken ‘Ben yanlış yaptım.’ diye düşünüyor mu veya düşündü mü? Tabii liderler girdikleri bir yoldan geri dönüşleri çok zor olan insanlardır. Şu anda sadece Polonya’da 3 milyonu aşkın Ukraynalı mülteci var. Avrupa’nın birçok ülkelerine, bize dahi gelen Ukraynalı göçmenler var. Bunların tümünü ele aldığımız zaman, 5 milyona yakın göçmen şu anda Ukrayna’dan çıkmış vaziyette. Tabii bu konuda bir liderin bu işe dayanması, yani 35-36 milyon nüfusu olan Ukrayna’dan bu kadar insanın çıkmış olması kolay bir iş değil. Bir liderin de bunu anlatması kolay bir iş değil. Ama liderler bu konuda kolay kolay pişmanlık duymuyor.”
Erdoğan, “Sizce bu işgal, Rusların gerekçelendirebildiği bir işgal miydi?” sorusunu yanıtlarken ise şunları kaydetti:
“İşgallerin hiçbirisinin gerekçesi olmaz. Bir işgal noktasında bunun sebep netice ilişkisinin ne olduğunu en iyi anlatabilecek olan bizden ziyade gerek Sayın Zelenskiy gerekse Sayın Putin’dir. En iyi onlar bunun gerekçelerini bilir. Bu gerekçeleri değerlendirdiğimiz zaman, denge politikalarını gözeten bir ülke olarak Türkiye, burada her iki tarafı da dinlemekten yana. Onun için ısrarla bu liderleri bir araya getirme arzumuz var. Bir araya getirelim, bizzat kendilerinden bunu hep dinleyelim istedim. Henüz bunu başarabilmiş değiliz ama ümitsiz de değilim.” diye konuştu.