ABD-Çin arasındaki ‘ticaret savaşının’ tırmanmasıyla Asya piyasaları Pazartesi gününe düşüşle başladı. Asya borsasındaki hareketlilik Türk Lirası’nın da ABD Doları karşısında hızla değer kaybetmesine neden oldu ve Dolar / TL kuru bir süreliğine 6,39 seviyesini aşıp daha sonra 5,80 seviyelerinde dengelendi.
ABD Başkanı Donald Trump Cuma günü yaptığı açıklamada, Çin’e misilleme olarak ABD’ye ithal edilecek tüm ürünlere ek gümrük vergisi getirileceğini söyledi.
Trump’ın bu açıklaması öncesinde Pekin de, Çin’e ithal edilecek ürünlere getirilen ek gümrük vergisini artıracağını duyurmuştu.ABD ile Çin arasındaki ‘ticaret savaşının’ etkileri Pazartesi günü işlemlerin başlamasıyla Asya piyasalarına da yansıdı.
Çin para birimi Yuan, Dolar karşısında 2008’den bu yana en düşük seviyesine geriledi.Yuanda sert satışların başlaması ve güvenli liman niteliğindeki varlıklara talebi güçlendirmesi, TL’nin de Asya piyasalarında Dolar karşısında kaybını beraberinde getirdi.
TL’nin seans içi Dolar’a karşı değer kaybı yüzde 15’i aştıktan sonra kur gerilemeye başladı ve yeniden 5,80’li seviyelerde dengelendi..Dolar/TL Asya’da 5,80’lerden işlem görüyor ve TL’nin Dolar karşısındaki günlük değer kaybı da yüzde 1’in altına inmiş durumda.
EKONOMİSTLER NE DİYOR?
Bloomberg HT Genel Yayın Yönetmeni Gökhan Şen, Twitter hesabından yaptığı yorumda Dolar / TL kurundaki dalgalanma ve Asya piyasalarıyla ilgili şu yorumu yaptı:
“Çin ve ABD karşılıklı yeni gümrük tarife zamları açıklayınca Cuma S&P %2,6 düşmüştü. Gece Asya açılışı ile birlikte Yuan Çin dışı işlemlerde, 7,19’a kadar fırladı. Artan risk korunma ve spekülasyon ihtiyacı doğurdu. Yüksek faiz ödeyen, riskli enstrümanlar seviye gözetilmeksizin satılır böyle durumlarda. Muhtemelen Türk Lirası da bu muameleyi gördü ve gece bir anlığına 6,39xx görüldü. Şimdi daha fazla işlem geçmesi ile piyasa sakinleşti ve TL 5,8040’ta. Çin Yuanının MB tarafından 7,05xx’ten bağlanması piyasayı rahatlattı. Olan bu.”
Ekonomist Murat Sağman da Twitter hesabından “Bunu tetikleyen ticaret savaşlarından dolayı yuan ve yen’deki ciddi oynaklık ve gelişmekte olan ülkeler arasında riskli konumdaki Türkiye’den pozisyon kapatma” yorumunu yaptı.
Bugün İngiltere’de resmi tatil nedeniyle piyasalar kapalı olacak. Londra borsasında işlem yapılmadığı günlerde uluslararası para piyasalarında da işlem hacimleri düşük seviyelerde kalıyor.
‘FLASH CRASH’ NEDİR?
Türk Lirası’nın Dolar karşısında birkaç dakika içerisinde 60 kuruş değer kaybedip yine sadece birkaç dakikada Asya piyasalarının açılışındaki seviyelerine gelmesi piyasa terminolojisinde ‘Flash Crash’ olarak adlandırılan fiyatlama hareketleriyle benzerlik gösteriyor.
‘Flash Crash’ ifadesi, bir varlığın fiyatlamasında dalgalanmanın çok kısa süre içerisinde hızla artması anlamına geliyor..2010 yılında ABD’deki New York Borsası’nda benzer bir olay yaşanmış ve New York Borsası’nın üç ana endeksi Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq saniyeler içinde yüzde 10 değer yitirmişti.
Ardından tüm endeksler yine hızla toparlanmıştı. 2010’da yaşanan bu olay ‘Crash 2:45’ olarak kayda geçmişti. Satış dalgası ABD Doğu yakası saati ile 14.32’de başlamış ve 14.45’te borsalar normale dönmüştü.
Bu ani piyasa hareketlerine özellikle 2000’li yılların başından bu yana giderek daha yaygın biçimde kullanılan piyasa algoritmalarının yol açtığı belirtiliyor.Piyasa algoritmalarının kısa süreli bir program hatası sonucu herhangi bir varlıktaki ‘Al’, ‘Sat’ emirlerinde anormallik olduğunu varsayması durumunda ani yüklü satış emirleri verebildiği biliniyor.
Gelen bir yüklü satış emri, diğer algoritmaları da tetikliyor ve söz konusu varlığın fiyatında ani bir çöküş yaşanabiliyor.