Elif ŞEN ÇATAL

Avukat Şahap Tokatlı, devletin üst kademelerinde yaşanan sorunların büyük hasarlara neden olduğunu söyledi. Tokatlı, siyasiler arasında yaşanan çekişmelerin başta ekonomi olmak üzere bir çok konuda olumsuz sonuç doğurduğunu, bu çekişmelerin devletin itibarına da zarar verdiğini ifade etti. Tokatlı, ülkeye başkanlık sisteminin gelmesiyle bu sorunların da ortadan kalkmasının mümkün olabileceğine işaret etti.

Tokatlı, dünyada farklı modellerle başkanlık sistemi uygulamaları olduğuna dikkat çekerek bunların hiç birinin tek başına KKTC adına geçerli bir model olmayacağını dile getirdi. Tokatlı, güçler ayrılığı ilkesinin önemine vurgu yaparak, ülke adına uygulanacak başkanlık sistemi modelinde bu ilkenin uygulanmasının benimsenmesinin en önemli detay olduğunu vurguladı.

Tokatlı, başkanlık sisteminde başkanın, yürütmeden tamamen sorumlu olacağı için çok daha etkili olacağını dile getirdi.

“FİKİR AYRILIKLARI HATTA ÇATIŞMALAR OLUYOR”

Parlamenter sistemde, Cumhurbaşkanı ilemilletvekili seçimlerinin farklı zamanlarda gerçekleştirilmesi ve yönetimlere farklı dünya görüşünden isimlerin gelmesinden dolayı zaman zaman fikir ayrılıkları hatta çatışmaların doğduğuna dikkat çeken Tokatlı, bundan en çok halkın zarar gördüğünü ifade etti. Tokatlı “Filler tepişirken çimenler eziliyor” diyerek doğru oturtulmuş bir başkanlık sistemiyle bu sorunları bertaraf etmenin mümkün olduğunu dile getirdi.

“BAŞKANLIK SİSTEMİ DEMOKRASİ KAPILARINI ARALAR…”

Yasamanın çalışmalarının daha verimli kılınması, yürütmenin icraatlarının daha denetlenebilir olmasının başkanlık sistemiyle mümkün olacağını ifade eden Tokatlı, başkanı denetleyecek bir meclis ve tam denetim yetkisiyle çalışacak bir ombudsmanın olduğu bir başkanlık sisteminin demokrasi kapılarını da aralayacağını kaydetti. Başkanlık sisteminin demokrasinin daha etkili şekilde çalışmasına imkan sağladığını belirten Tokatlı, bu sistemnin kamu reformunun da daha rahat yapılmasına yol açacağını savundu.

Devlet yönetiminde sıklıkla kamuoyuna yansıyan fikir ayrılıklarının yurtdışı temsiliyetleri ve Kıbrıs sorunu üzerinde de olumsuz etkilere sebep olduğunu ifade eden Tokatlı, 

“Devletin tepesindeki sürekli çekişme yaşanabiliyor. Bu da farklı ekollerden gelen siyasilerin farklı seçim zamanlarında seçilmesinden kaynaklanıyor. Crans Montana, Annan Planı ve en son olarak da pandemi sürecinde bu çatışmalara tanık olduk. Parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçilmesiyle sorumluluk tek kişiye ait olacağından halkın desteğini kaybeden bir başkan meşruiyetini de kaybetmiş olacaktır” dedi.

“GÜÇLER AYRILIĞI HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR”

Parlamenter sistemde, ülke temsiliyetinin farklı mercilerce yürütüldüğünün altını çizen Tokatlı, “Dış temas ve bağlantılarda Cumhurbaşkanı farklı, Dışişleri Bakanı farklı, Başbakan farklı Meclis Başkanı farklı… Bu da zaman zaman farklı beyan ya da farklı tutumlar sergilenmesine neden oluyor. Ülke adına sorun yaratan bir durum” şeklinde konuştu. Doğru denetim mekanizması kurulmuş bir başkanlık sisteminde başkanın tüm tarafların idaresini de ele alacağını aktaran Tokatlı, bunun çok daha efektif olacağını söyledi. Tokatlı, başkanlık sisteminde demokrasinin zarar görmemesi adına güçler ayrılığının ise hayati önem taşıdığına vurgu yaptı.

Dünyada başkanlık sistemine dair bir çok örnek olduğunu dile getiren Tokatlı, Güney Kıbrıs, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri’nin yanı sıra Fransız modelinin de olduğu ancak hiç birinin tek başına KKTC için uygulanılabilir bir örnek teşkil etmediğini belirtti.

“SİSTEMİ MODİFİYE ETMEK GEREKİR”

“Kıbrıs Cumhuriyeti başkanlık sistemiydi. Güney Kıbrıs’ta başkanlık sistemi uygulanıyor. Federe devlet de bir başkanlık sistemi türeviydi” şeklinde açıklamada bulunan Tokatlı, “Önümüzdeki modellerin hiç birisi tek başına ideal bir model değil. Bizim güçler ayrılığı ve denetim mekanizmasının en iyi şekilde kurgulandığı bir sistem seçmemiz gerekir. Mevcut olanlardan bir tane seçip söylediğim kriterleri modifiye etmekle de yapılabilir. Politikada mutlak doğru diye bir şey yok. Dolayısıyla başkanlık sistemini de yaparken, toplum dinamiklerini göz önünde bulundurmak lazım. Toplumdaki bireylerin  politikacılar ve başkan üzerinde yapacakları baskının negatif yönlerini elemine edecek şekilde onlara icraat serbesiyeti sağlayacak ve denetimi çok üst düzeyde tutarak vatandaşın esnetme taleplerine prim vermeyecek şekilde bir denetleme mekanizmasıyla bir başkanlık sistemi daha verimli olabilir” dedi.