Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını ekonomideki güç dengesinde Avrupa ekonomilerinin aleyhine bir değişikliğe yol açarken, ABD ve Çin teknoloji şirketlerini daha da güçlendirdi.
Dünyanın en değerli 100 şirketinin 57’sini ABD’li şirketler oluştururken, listede 16 Avrupa şirketi, 15 Çin şirketi, 4 Japon şirketi, 2 Hindistan şirketi, 2 Avustralya şirketi, Suudi Arabistan, Kanada, Tayvan ve Güney Kore şirketleri yer aldı.
Avrupa şirketleri kan kaybetti
Amerikan borsası krizde yükselişini sürdürürken, dünyanın en değerli şirketlerinin yarıdan fazlası ABD’den çıktı.
COVID-19 salgınına rağmen Amerikan şirketlerinin piyasa değeri yüzde 17 artışla 18 trilyon dolara çıkarken, en değerli 16 Avrupalı şirketinin piyasa değeri yüzde 2 düşüş gösterdi.
Krizde küresel ticaretin zayıflaması ihracata dayalı Avrupalı sanayi şirketlerin zarar görmesine sebep olurken, dijitalleşmede önde olan ABD internet ve perakende şirketleri COVID-19 salgınından faydalandı.
Apple, Aramco’yu tahtından etti
Apple, Microsoft, Amazon ve Google’nin ana kuruluşu Alphabet’in toplam piyasa değeri 6 trilyon doları geçti.
Dünyanın en değerli 100 şirketi listesinde Suudi Arabistan’ın petrol devi Saudi Aramco’yu tahtından eden Apple, 2 trilyon doları (yaklaşık 1,8 trilyon avro) aşan bir piyasa değerine sahip olurken, ABD’li şirket Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip Almanya’nın borsaya açık 755 şirketinin toplamından daha değerli hale geldi.
Ayrıca, dünyanın en değerli 10 şirketi toplam 11,8 trilyon dolarlık piyasa değeriyle 200’ü aşkın ülke ekonomisini de geride bıraktı.
Çin şirketleri yarışta ilerliyor
ABD’nin yanı sıra Çin de 2020 ilkbaharında yaşanan türbülanstan ve ardından borsalarda yaşanan yükselişten daha güçlü çıkarken, ülkenin 15 şirketi dünyanın en değerli 100 şirketi içinde yer aldı.
Çinli şirketlerin piyasa değeri 2020’de ortalama yüzde 21 yükselerek ABD şirketlerini geride bıraktı.
Çin’in elektronik alışveriş devi Alibaba ve Tencent 600 trilyon doların üzerinde piyasa değerleriyle dünyanın en değerli 100 şirketi içinde ilk sıralarda yer edindi.
Tencent ve Alibaba Çin’de neredeyse hiç yabancı bir rekabete girmeden büyürken, son zamanlarda uluslararası piyasaya ağırlık vermeleri de dikkati çekti.
“Teknoloji balonu” endişesi
Büyük teknoloji şirketleri COVID-19 krizinden güçlenerek çıkarken, hisse senetlerindeki aşırı değerlendirmelerle borsalarda bir balon oluşturmasından endişe ediliyor.
Uzmanlar, ABD’nin dünyanın en değerli 100 şirketi listesinde hakimiyetinde değişiklik beklemezken, ülkenin büyük teknoloji şirketlerinin güçlü bilançoları, pozitif nakit akışı ve esnek karlarıyla borsada nispeten güvenli bir bölge olarak görülmeye devam edeceğini belirtiyor.
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), 2020’de borsa fiyatlarındaki hızlı yükseliş karşısında uyarında bulunarak, 2000’de ABD’deki teknoloji şirketlerinde yaşanan “Dotcom Balonu” krizinin tekrarlanabileceğine işaret ediyor.
Teknoloji ağırlıklı Nasdaq 100 endeksinin bir yıl içinde yüzde 47 yükseldiği, Microsoft’un hissesinin yüzde 29, Apple’ın yüzde 54, Amazon’un yüzde 62 ve Tesla’nın ise yüzde 654 artış gösterdiği kayıtlarda yer alıyor.
Teknoloji şirketleri krizi yara almadan geçirdi
Büyük internet ve teknoloji şirketleri COVID-19 krizini yara almadan geçirirken, salgında bile ekonomiyi ayakta tutacak altyapıyı sağladıkları belirtiliyor.
Bir çok etkinlik artık sanal ortama taşınırken, insanlar Walmart gibi büyük süpermarketler yerine, Amazon gibi e-ticaret şirketlerinden alışveriş yapıyor.
Ödemede nakit veya banka havalesi yerine PayPal gibi dijital yöntemler tercih ediliyor. PayPal’ın 229 milyar avroluk piyasa değeri ile Alman Deutsche Bank’ın değerini 12’ye katladığı kaydediliyor.
31Aralık 2020 itibarıyla dünyanın en değerli ilk 10 şirketinin ülkeleri, sektörleri ve piyasa değerleri şöyle:
| Şirketler | Ülkeleri | Sektörü | Piyasa değeri (Milyar dolar) | |
| 1 | Apple | ABD | Teknoloji | 2.256.000.000.000 |
| 2 | Saudi Aramco | Suudi Arabistan | Enerji | 1.867.000.000.000 |
| 3 | Microsoft | ABD | Teknoloji | 1.662.000.000.000 |
| 4 | Amazon | ABD | E-ticaret | 1.630.000.000.000 |
| 5 | Alphabet | ABD | Teknoloji | 1.176.000.000.000 |
| 6 | ABD | Teknoloji | 774.365.000.000 | |
| 7 | Tencent | Çin | Teknoloji | 681.488.000.000 |
| 8 | Tesla | ABD | Elektrikli araç | 668.582.000.000 |
| 9 | Alibaba | Çin | E-ticaret | 627.816.000.000 |
| 10 | Berkshire Hathaway | ABD | Finansal hizmetler | 538.869.000.000 |
| İlk 10 şirketin toplam piyasa değeri | 11.882.120.000.000 |