Merkez Bankası’nca hazırlanan ve dünya ekonomisinin genel görünümüne, KKTC ekonomisi ve bankacılık sektörü ile ilgili en güncel istatistiki verilere yer verilen 2021 yılının dördüncü çeyreğine ilişkin bülten yayımlandı. KKTC Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay imzasıyla yayımlanan bültene ilişkin raporda, “KKTC Bankacılık Sektörü Gelişmeleri” şöyle değerlendirildi:
KKTC BANKACILIK SEKTÖRÜ GELİŞMELERİ
“2021 yılı dördüncü çeyreğinde bankacılık sektörünün aktif toplamı Aralık ayı sonu itibarıyla bir önceki çeyreğe göre yüzde 34,08 artarak 79.643 milyon TL’ye yükselmiştir. Bu artış esas itibarıyla son çeyrekte döviz kurunda meydana gelen artıştan kaynaklanmaktadır. İlgili dönemde sektörün aktif toplamı içerisindeki en büyük pay sahibi yüzde 52,74 ile brüt krediler, ikinci en büyük pay sahibi ise yüzde 30,4 ile nakit ve nakit benzeri kalemler olmuştur. Bankacılık sektörünün sermaye yeterliliği standart rasyosu (SYSR) 2021 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 0,39 puan azalarak yüzde 10 olan yasal sınırın üzerinde, yüzde 16,66 seviyesinde gerçekleşmiştir. Banka grupları bazında incelendiğinde SYSR, kamu eliyle yönetilen bankalarda yüzde 14,14, özel sermayeli bankalarda yüzde 13,1 ve şube bankalarında ise yüzde 22,42 olarak gerçekleşmiştir. Bankacılık sektöründe mevduatın krediye dönüşüm oranı 2021 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 2,41 puan azalarak yüzde 63,47 seviyesine gerilemiştir. Özel sermayeli bankalar yüzde 67,17 ile mevduatın brüt krediye dönüşüm oranı açısından banka grupları bazında ilk sırada yer almaktadır. İlgili dönemde TGA hariç TP ve YP mevduatın krediye dönüşüm oranı sırasıyla yüzde 99,49 ve yüzde 49,52 olarak gerçekleşmiştir. En geniş tanımlı para arzı M3 bir yıllık dönemde yüzde 57,61 artış göstererek 71.395,9 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.”
KKTC BÜTÇE GELİŞMELERİ
KKTC Bütçe gelişmelerinin de değerlendirildiği raporda, 2021 mali yılının dördüncü çeyreğinde bütçe gelirlerinin 3.487,6 milyon TL ve bütçe giderlerinin 3.817,4 milyon TL olarak gerçekleştiği kaydedildi. “Böylelikle, 2021 yılı dördüncü çeyreğinde kamu maliyesi 329,8 milyon TL açık vermiştir” denilen raporda, şu veriler paylaşıldı: “2021 yılı tamamında bütçe gelirleri 9.431,4 milyon TL bütçe giderleri ise 10.386,1 milyon TL olmuştur. Bütçe gelirleri içerisinde en büyük paya sahip vergi gelirleri kalemi bir önceki yıla kıyasla yüzde 21,8 artış yaşayarak 2021 yılı tamamında 5.897,4 milyon TL olmuştur. Bütçe gelirleri içinde ikinci en yüksek paya sahip olan bağış, yardım ve krediler kalemi ise 2021 yılı tamamında 1.839,5 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiştir. 2021 yılında bütçe giderleri içerisinde en büyük paya sahip ilk iki kalem ise cari transferler ve personel giderleri olup, sırasıyla 4.290,2 milyon TL ve 3.514,1 milyon TL olarak gerçekleşmişlerdir. İlgili kalemlerin toplam bütçe giderleri içindeki payı ise cari transferler için yüzde 41,3 ve personel giderleri için ise yüzde 33,8 olmuştur. 2020 yılında 536,2 milyon TL açık veren kamu maliyesi, 2021 yılında 954,7 milyon TL açık vermiştir. 2021 yılında oluşan bütçe açığının karşılanmasında kullanılmak üzere yıl içinde 612,5 milyon TL net iç borçlanma yapılmıştır.”
KKTC ENFLASYON GELİŞMELERİ
Raporda, “KKTC Enflasyon Gelişmeleri” başlığı altında ise şunlar kaydedildi: 2021 yılı dördüncü çeyreğinde KKTC’de bir önceki aya göre enflasyon oranları Ekim, Kasım ve Aralık aylarında sırasıyla yüzde 3,23, yüzde 5,52 ve yüzde 15,16 olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılı dördüncü çeyreğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık enflasyon oranları Ekim ayında yüzde 23,63, Kasım ayında yüzde 27,39 ve Aralık ayında ise yüzde 46,09 olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılı Aralık ayı sonunda yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu sektörler yüzde 77,65 ile ulaştırma, yüzde 60,43 ile mobilya ve ev aletleri ve yüzde 58,21 ile gıda ve alkolsüz içecekler kalemleri olmuştur. 2021 yılı Aralık ayı sonu itibarıyla en düşük fiyat artışı ise yüzde 16,07 ile alkollü içecekler ve tütün kaleminde olmuştur.”
KKTC DIŞ TİCARET GELİŞMELERİ
Merkez Bankası raporunda, Ticaret Dairesi tarafından açıklanan dış ticaret verilerine göre 2021 yılı üçüncü çeyreğinde ihracat ve ithalat rakamlarının sırasıyla 24,3 milyon ve 587,9 milyon ABD doları olarak gerçekleştiğine işaret edilerek, şunlar ifade edildi: “2021 yılı ilk dokuz ayında toplam ihracat rakamı 106,8 milyon ABD doları ve toplam ithalat rakamı ise 1.250,8 milyon ABD doları olmuştur. 2021 yılı ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam ihracatta yüzde 29,29 ve toplam ithalatta yüzde 44,46 artış gerçekleşmiştir. 2021 yılı ilk dokuz ayında ithalat içerisinde en büyük paya sahip ilk üç kalem yüzde 30,21 pay ile yakıt, yüzde 7,24 ile taşıt araçları ve yüzde 2,88 ile inşaat demiri kalemi olmuştur.“