Rekor bütçe açığı öngörüldüğünden ekonomik programları uygulamanın zorunluluğunun ve ihtiyacının arttığına dikkat çeken Maliye Bakanı Oğuz, “Bundan korkmamamız, sorunlarla yüzleşmemiz ve sürdürülebilirliği sağlamak açısından plan ve programlara bağlı kalarak mali disiplinden taviz vermeyecek çözümler üretmemiz gerek. Korkutucu bütçe açığı tedbir alınmazsa daha da artacak” dedi.

Rapor ve tasarının bütünü üzerindeki görüşmeler Maliye Bakanı Dursun Oğuz’un sunuş konuşmasıyla başlandı.

Oğuz, 2022 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısıyla ilgili yaptığı sunum konuşmasında, bütçenin Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde 70 milyon TL artırılarak 12 milyar 770 milyon TL gider, 11 milyar 240 milyon TL gelir, 1 milyar 530 milyon TL bütçe açığı olarak onaylandığını belirtti.

Oğuz, koronavirüs salgını, yüzde 50’lilere isabet eden dövizdeki artış ve Tüketici Fiyatları Endeksi TÜFE artışı nedeniyle giderlerin arttığını, bütçe açığının büyüdüğünü söyledi.

Yerel bütçe giderlerinin yüzde 24.10’unun gelir karşılığı olmadığını ifade eden Oğuz,  “Bu rakam ülkemiz bütçelerinde şu ana kadar yaşanan rekor bütçe açığı öngörüsüdür. Önümüzdeki aylarda yaşanacak seçimler ve seçim sonrası oluşacak hükümette hepimize düşen görev bu gerçeklikle hareket ederek insanlarımızın yaşamlarını zorlaştırmayacak şekilde gerekli tedbirlerin alınmasıdır” dedi.

Ekonomik programları uygulamanın zorunluluğunun ve ihtiyacının arttığına dikkat çeken Maliye Bakanı Oğuz, “Bundan korkmamamız, sorunlarla yüzleşmemiz ve sürdürülebilirliği sağlamak açısından plan ve programlara bağlı kalarak mali disiplinden taviz vermeyecek çözümler üretmemiz gerek. Korkutucu bütçe açığı tedbir alınmazsa daha da artacak” şeklinde konuştu.

2021 yılsonu harcama tahminine göre 220 milyona ulaşması beklenen ek mesai ödemelerinin sürdürülebilir olmadığını da belirten Oğuz, bunun verimlilik, adalet ve istihdam açısından sorgulanması gereken bir konu olduğunu söyledi.

Oğuz, “Kamu borç yükünün kontrol altında tutulması ve azaltılması birinci önceliğimiz olmak zorundadır” dedi. Maliye Bakanı Oğuz, öngörüsüz ve plansızlıktan kaynaklanan ödenek ihtiyaçları konusunda taviz verilmeyeceğini de vurguladı.

“KORONAVİRÜSLE MÜCADELE PROJESİ’NİN BÜTÇESİ 100 MİLYON TL’YE YÜKSELTİLDİ”

Pandeminin reel sektör üzerindeki etkilerini azaltmak için alınan önlemlerin ve sağlanan muafiyetlerin bütçe gelirlerinin azalmasına neden olduğunu da belirten Oğuz, Maliye Bakanlığı’nın “Koronavirüsle Mücadele Projesi” bütçesinin 100 milyon TL’ye yükseltildiğini açıkladı.

Maliye Bakanı Oğuz, bütçe açığına rağmen mahalli yatırımlara özel önem verildiğini, 342.6 milyon TL tutarındaki 2021 ödeneğinin bu yıl 480 milyon TL’ye yükseltildiğini söyledi.

Bütçenin sağlık, eğitim altyapısının geliştirilmesi, yatırımın, istihdamın sürekliliği ve işleri pandemiden zarar görenleri destekleyecek şekilde oluşturulduğunu belirten Oğuz,  “2022 Bütçesi, daha iyi bir geleceğe giden köprü olacaktır” dedi

“PANDEMİNİN SİYASETİN ÜSTÜNDE, İNSANİ BİR MESELE OLDUĞUNU ASLA AKLIMIZDAN ÇIKARMADIK”

Dünyayı sarsan Covid-19’un etkilerinin 2022’de devam edeceği öngörüsüne işaret eden Oğuz belirsizliklerin ve risklerin sürdüğünü söyledi.

Oğuz, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulduğundan beri çok sayıda zorlukla karşılaştık, ancak hiçbiri zaman ve sınır tanımayan Covid-19 virüsü gibisi olmadı” dedi.

Halk sağlığıyla ekonomi sağlığının birbirine bağlı olduğunu belirten Maliye Bakanı Oğuz, reel sektörün desteklenmesi yönünde alınan tedbirler, Türkiye Cumhuriyeti’nin desteği ve Kıbrıs Türk halkının çalışması, özveri ve dayanışması sayesinde hükümetin zorlukların üstesinden geldiğini, gelmeye devam edeceğini vurguladı.

 “Pandeminin siyasetin üstünde, insani bir mesele olduğunu asla aklımızdan çıkarmadık” diyen Oğuz, sosyal yaşamın, ekonominin ve diğer konulardaki politikaların Bulaşıcı Hastalıklar Yasası ve Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi kararlarına göre şekillendiğini söyledi.

“Harekete geçme kararlılığımız, alınan önlemlerle kanıtlanıyor” şeklinde konuşan Bakan Oğuz, “Hükümet, 2021 yılı boyunca hızlı ve etkili bir şekilde karantina uygulaması ile Covid-19’un yayılmasını büyük oranda durdurmuş, muhtemel yüzlerce can kaybını önlemiştir. Bu yalnız bizim ülkemizin değil tüm dünyanın yaşamak istediği bir sonuçtur” dedi.

Oğuz, şunları ekledi:

“Bütçenin; karşı karşıya olduğumuz acil tehditlerin üstesinden gelmesi yeterli olmayıp, aynı zamanda toplumumuz için elzem olan öncelikler konusunda ilerleme kaydetme çabalarını da desteklemesi gerekmektedir. Bunlar, bu hükümetin temel görevleri olup, ayrıca yeni bütçede sağlık, eğitim altyapısının geliştirilmesi, yatırım, hem istihdamın sürekliliği hem de işleri pandemiden zarar görenleri destekleyecek şekilde oluşturulmuştur. Pandeminin zararlarından, birlikte daha güçlü, daha dirençli bir şekilde, geleceğe ulaşma çabamız devam edecektir.”

Pandemi nedeniyle, kamu harcamalarında artış, işsizlik riski, bazı sektörlerde düşük iş hacmi ve tüketimde durgunluk gibi zorlukların yaşandığını anımsatan Oğuz, “Aşı sayesinde, salgının tam anlamıyla kontrol altına alınacağına, ekonominin eski noktaya döneceğine inancımız tamdır” vurgusunda bulundu.

“ÖNLEMLER VE MUAFİYETLER BÜTÇE GELİRLERİNİN AZALMASINA NEDEN OLDU”

Aldıkları tedbirlerle sağlık sektörünün ve güçsüzlerle serbest meslek sahiplerinin desteklenmesine, işletmelere sosyal güvenlik ile vergi indirimleri, kredi ve hibe desteği, KOBİ’lerin desteklenmesi yönünde katkı sağlandığını belirten Oğuz, “Pandeminin reel sektör üzerindeki etkilerini azaltmak için alınan önlemler ve sağlanan muafiyetler bütçe gelirlerinin azalmasına neden oldu” dedi.

2021 yılında üniversitelerde yüz yüze eğitimin ve turizm faaliyetlerinin başlaması nedeniyle gelirlerde 2021 yılının 2’nci çeyreğinden sonra bir önceki yıla göre düşük de olsa bir artış gerçekleştiğini ifade eden Oğuz, “Koronavirüs salgını, yüzde 50’lilere isabet eden dövizdeki artış ve TÜFE artışı nedeniyle, gelirlerimizde küçük de olsa meydana gelen bu artış giderlerimizde meydana gelen artışı karşılamayarak bütçe açığımızın artarak büyümesine neden oldu” dedi.

“YEDEK ÖDENEK KALEMLERİNİN TÜMÜ SALGINA DESTEK AMACIYLA KULLANILDI…”

Maliye Bakanı Oğuz, şu bilgileri de verdi:

“Koronavirüsle mücadele için 2021 Yılı Bütçesinde öngörülen Korona Virüsü ile Mücadele Projesi’nin, 51,5 milyon TL olan ödeneği Ekim sonu itibari ile 458.1 milyona çıkarılmış ayrıca T.C. kaynaklı 50 milyon ödenek sağlanmıştır. 2021 mali yılı için ayrılan yedek ödenek kalemlerinin tümü salgına destek amacı ile kullanılmış bu da bütçe açıklarımızın artmasının en önemli nedeni olmuştur. Karantina otel ödemeleri 171,1 milyon, PCR, antijen kit bedeli ve hizmet bedeli 68,2 milyon, Reel Sektörün desteklenmesi amacıyla Yerel İşgücü İstihdam Destek Fonuna aktarılan 204,3 milyon, Muhtaç ve Yoksul ailelere yardım 6,7 milyon, Tarım Sektörüne arpa desteği ve çiğ süt desteği 37,8 milyon, elektrik teşvik ödemesi olarak 19,9 milyon bütçe ödeneklerinin üzerinde kaynak yaratılmıştır.

Covid-19’un 2022 yılında da devam edeceği düşünüldüğünden, buna bağlı giderlerimizde de artış olacağı malumunuzdur.

Kamu maliyesinin ana hedefi mali disiplinin sağlanması olup, sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplini sağlanarak kamu kaynaklarının verimli kullanılabilmesi ile mümkün olabilecektir. Gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplini sağlanarak sürdürülebilir kamu finansman dengesinin sağlanmasında ödün vermeden çalışmalar sürdürülecektir. Bu çalışmalarda yasamayı ilgilendiren kısımlar için yasama organımız olan Cumhuriyet Meclisimizin üzerindeki sorumluluğu etkin ve verimli olarak yerine getirmesi gerekmektedir.”

“BÜTÇENİN İYİ PLANLANMASI VE DİKKATLİ KULLANILMASI ÖNEMLİ”

Bütçenin iyi planlanması ve dikkatli kullanılmasının önemine dikkat çeken Oğuz, “Elbette ki ihtiyaç ve talepler her zaman olduğu gibi yüksektir. Özellikle taleplerdeki yükseklik ülkemizin kaynak ve olanaklarının göz önüne alınmaması yanında daha başarılı olma, daha iyi hizmet yaratma insanlarımıza daha iyi olanak sağlama yönündedir. Ancak bizlerin de görevi ülke kaynaklarının olanaklar nispetinde öncelikli ihtiyaçlar çerçevesinde etkin olarak dağılımını sağlamaktır” dedi.

Diğer ülkelerde olduğu gibi, ülkede de, 2022 bütçesi hazırlanırken ve hedefler konulurken; Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) artışları ve döviz fiyatlarındaki gelişmelerin baz alındığını belirten Oğuz, 2021 yılı ikinci altı ayı için yapılan yüzde 12.44 tutarındaki tahminin dört ayın sonunda yüzde 11.40’a ulaştığını, 2021 yılı için yapılan yıllık yüzde 21.27 oranındaki tahminin ise on aylık süreçte yüzde 20.23’e ulaştığı böylece tahmin rakamları içerisinde kalınabilmesi için yılın son iki ayındaki TÜFE oranının yüzde 1.04’ü geçmemesinin çok da olası olamayacağının görüldüğünü ifade etti.

“KORKUTUCU BÜTÇE AÇIĞI TEDBİR ALINMAZSA DAHA DA ARTACAK”

Oğuz , “Bütçenin ağırlıklı kısmı olan maaş ve maaş benzeri ödemeler için temel kıstas olan TÜFE endeksinin 1 Ocak 2022 maaşlarına yüzde 12.44 ve 1 Temmuz 2022 maaşlarına yüzde 6.77 oranındaki artış oranlarının aşılacağı, bütçe rakamları ve bu rakamlara bağlı korkutucu bütçe açığının tedbir alınmaması halinde daha da artacağını bizlere göstermektedir” dedi.

Maliye Bakanı Oğuz, 2022 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın şu hedeflerle hazırlandığını söyledi:

“Sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması, mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, Mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi, Gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması.”

“BÜTÇE AÇIĞINI AZALTACAK ÇALIŞMA YAPILMASI HUSUSUNDA TÜMÜMÜZE ÖNEMLİ GÖREVLER DÜŞÜYOR”

“2020 yılında; bütçe giderlerini 8 milyar 696,2 milyon TL,  bütçe gelirlerini 8 milyar 153,7 milyon TL, bütçe açığını 542,5 milyon TL olarak gerçekleştiğini görüyoruz” diyen Oğuz,  şunları ekledi:

“Bütçe açıkları geçmiş dönemde öngörülenin çok altında gerçekleşmiş olmasına rağmen, 2020 yılından itibaren salgın nedeniyle artarak devam etmektedir. Bu da kamu maliyesi açısından özellikle nakit anlamda sıkıntıya yol açmaktadır.  Son 10 yıla bakacak olursak; 2010-2015 döneminde, 2012 yılında Ercan Havalimanı’nın özelleştirilmesinden elde edilen 236,7 milyon TL sonrası 75,6 milyon TL Bütçe açığı, 2016-2018 döneminde 181 milyon TL bütçe fazlası ve 2019-2020 yılları için ise 828,4 milyon TL bütçe açığı söz konusudur. 2022 yılı bütçesinde öngörülen giderlerin yapılabilmesi için, taviz verilmeksizin bütçe açığını azaltacak yönde çalışma yapılması hususunda tümümüze önemli görevler düşmektedir.2021 Mali Yılı Bütçesinde 6.880,0 milyon TL olarak öngörülen yerel gelirler yüzde 2,03 artışla 7.019,4 milyon TL’ye, 8.860,0 milyon TL olarak öngörülen yerel giderler yüzde 0,5 azalışla 8.815,3 milyon TL’ye ve 1.980,0 milyon TL olarak öngörülen yerel bütçe açığının ise yıl sonu itibarıyla yüzde 9,3 oranında bir azalışla 1.795,9 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.”

“KAMU BORÇ YÜKÜNÜN KONTROL ALTINDA TUTULMASI VE AZALTILMASI BİRİNCİ ÖNCELİĞİMİZ OLMAK ZORUNDADIR”

Oğuz, şunları ekledi:

“Kıbrıs sorunundan kaynaklanan, ülkemize özgü sorunlarımız, yıllar itibarıyla oluşmuş yapısal sorunlarımız; kamu maliyesinin, kamu kurum ve kuruluşlarının, yerel idarelerin ve birçok sektörün sürdürülebilirliği hususunda sıkıntı yaratmaktadır. Tüm bu sorunlara bir de halk sağlığı ve ekonominin genelini de tehdit eden Covid-19 pandemisi de eklendiğinde ekonomik programlar uygulamak zorunluluğu ve ihtiyacı bir o kadar daha artmaktadır. Bundan korkmamamız, sorunlarla yüzleşmemiz ve sürdürülebilirliği sağlamak açısından plan ve programlara bağlı kalarak mali disiplinden taviz vermeyecek çözümler üretmemiz gerekmektedir. Bu çözümler kesinlikle insanlarımızın gelir seviyesini düşürme politikaları olmayıp, gelecek nesillerin çıkarlarını da öngörerek çok daha iyiye ulaşmak olmalıdır.

“Ülkemizin kanayan yarası olan ve önceleri telaffuz bile edilmeyen ancak benden önceki Maliye Bakanları tarafından da özellikle hassasiyet gösterilen ve dile getirilen aşırı borç yükü Haziran 2021 itibariyle 12.261,5 milyar Türk Lirası İç Borç, 34.883,3 Milyar Türk Lirası Dış Borç olmak üzere 47.144,8 milyar Türk Lirasına yükselmiştir” diyen Oğuz, bu durumun kamu maliyesini ve ekonomiyi olumsuz etkilemeye devam ettiğini söyledi.

Oğuz, “Kamu borç yükünün kontrol altında tutulması ve azaltılması birinci önceliğimiz olmak zorundadır” dedi.

Maliye Bakanı Oğuz, 2022 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın Hükümet programında da yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımı ile yerel gelirlerin yüzde 22,67, yerel giderlerin ise yüzde 25,51 artış öngörüsü çerçevesinde hazırlandığını söyledi.

70 MİLYON TL’LİK ARTIŞ

Oğuz, Bakanlar Kurulu’nca 12 milyar 700 milyon Türk Lirası Gider, 11 milyar 240 milyon Türk Lirası Gelir ve 1 milyar 460 Milyon Türk Lirası Bütçe açığı olarak onaylanan 2022 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde 70 Milyon TL artırılarak 12 milyar 770 milyon Türk Lirası Gider, 11 milyar 240 milyon Türk Lirası Gelir, 1 milyar 530 milyon Türk Lirası Bütçe açığı olarak onaylandığını belirtti.

“REKOR BÜTÇE AÇIĞI ÖNGÖRÜSÜ…

Oğuz, Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nce artırılan ve azaltılan kalemleri şöyle aktardı:

“Maliye Bakanlığı’nın 50 milyon TL olarak öngörülen koronavirüsle mücadele projesi bütçesi 50 milyonluk artışla 100 milyon TL’ye yükseltildi. Tarım Bakanlığı’nın Doğrudan Gelir Desteği Ödemeleri kalemine 20 milyon,  Özel Eğitim Vakfına 600 bin TL’lik artış yapıldı.

Genel Bütçe açığını azaltan unsur olan TC Kredileri hesaba katılmadığında Yerel Bütçe açığının 2 milyar 680 milyon TL olduğunu belirten Oğuz, “Yerel bütçe giderlerimizin yüzde 24.10’unun gelir karşılığı yok.  Bu rakam ülkemiz bütçelerinde şu ana kadar yaşanan rekor bütçe açığı öngörüsüdür. Önümüzdeki aylarda yaşanacak seçimler ve seçim sonrası oluşacak hükümette hepimize düşen görev bu gerçeklikle hareket ederek insanlarımızın yaşamlarını zorlaştırmayacak şekilde gerekli tedbirlerin alınmasıdır.

Bütçe giderleri içerisinde Personel Giderleri ile Cari Transferler, esnek olmayan büyük bir paya sahiptir. Devamlı surette artan ve adeta ikinci bir iş olarak karşımızda duran ve 2021 yılsonu harcama tahminine göre 220 milyona ulaşması beklenen ek mesai ödemelerinin kamu maliyesi yönünden sürdürülebilirliği olmayıp; verimlilik, adalet, istihdam açısından sorgulanmak zorunda olup hükümetimizin ivedi tedbir alması zorunluluk arz eden bir sorundur.

Buna rağmen özellikle TC Kaynaklı Yatırım Projelerine sağlanan bütçe ödeneklerinin gerçekleşmeleri düşük kalmaktadır. Ancak, Mahalli Kaynaklı Yatırım Projelerinde sağlıklı bir planlama yapılmadığından yıl içerisinde ortaya çıkan ek yatırım mükellefiyeti, Yedek Ödenekler üzerindeki yükü artırmakta ve gerçekleşmeyi de öngörülen ödeneğin üzerine çıkarmaktadır.

2022 mali yılı bütçesi üzerinde olağanüstü ödenek ihtiyaçları hariç olmak üzere, öngörüsüz ve plansızlıktan kaynaklanan ödenek ihtiyaçlarına bütçe disiplininden taviz verilmeyip karşılık verilmeyeceğini buradan bildirmek istiyorum.

Özellikle vurgulamak isterim ki bütçe açığına rağmen mahalli yatırımlara özel önem vererek, 342.6 milyon TL tutarındaki 2021 ödeneği, bu yıl 480.0 milyon TL’sına yükseltilmiştir.

2022 Yılı Bütçe çalışmalarında Belediyelere Katkı Payı yüzde 9,25 olarak öngörülmüştür. Bu durumda katkı payı yüzde 26,42’lik bir artışla 659,5 milyon Türk Lirası olarak yer almaktadır. 372 Belediye emeklisi için ise 39,9 milyon TL ödenek ayrılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti yardımları içerisinde en büyük payı alan Belediye ve Köylerin Altyapı Yatırımlarına Katkı Projeleri bunların dışındadır. Sağlanan bu olanaklar ışığında tüm belediyelerimizin kendi kendine yeten, ayakları üzerinde durabilen ve sorumluluk alanlarında en üstün hizmeti verebilen icraat sağlamaları ülkemizin geleceğine katkı sağlamak açısından bir zorunluluk olmalıdır.”