Salgın krizinin en fazla, düşük maaş ile çalışan dar gelirli ailelerietkilediği ve etkilemeye devam edeceği iyice belli oldu. Salgına karşı alınan önlemlerin başında “eve kapanma”geliyor. En iyi çare bu! Eve kapanan ama yiyecek ekmeği olmayanlar çeşitli şekillerde desteklenmeye çalışılıyor. Salgınla mücadele eden her devlet, bu grupları ekonomik olarak desteklemeye çalışıyor.

İngiltere Maliye Bakanı Sunak, daha 20 Mart’ta yaptığı açıklamada, çalışanların maaşının %80 kadarını ödeyeceklerini duyurmuştu: “İş yerlerine gidemeyen çalışanların maaşlarının yüzde 80’i,ayda 2 bin 500 sterline kadar hükümet tarafından karşılanacak. Bu, ortalama gelirin üzerinde ve elbette işverenler istedikleri takdirde maaşları artırabilirler. Bu, İngiltere’deki çalışanların, işverenlerinin onlara ödeme yapabilecek durumda olmasa bile işlerini koruyabileceklerive maaşlarının en az yüzde 80’inin ödenebileceği anlamına geliyor.”

Aslında bu uygulama, ekonominin bir bütün olarak korunmasını da sağlayacaktır. Çalışanların gelirlerinin korunması ve ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda olmaları, ekonomik faaliyetlerin salgın ortamında bile devam etmesini sağlayacak en önemli etmen olacaktır.

KKTC ÇALIŞANLARI

KKTC elbette İngiltere değildir; kendine özgü bir devlettir. Bu özgüllüğünün en bilinen özelliği kendi parasını basmamış olmasıdır. KKTC, para basarak iş yapamaz;gelirleri ve birikimleri oranında harcama yapabilir. İsterse, gelecekteki gelirlerinden ödemek üzere borç da alabilir tabii…

Bu nedenle, salgın karşısındaki ilk önlem tasarrufa yönelmek ve kamu görevlilerinin maaşlarından kesinti yapmak olmuştur:Gelir ile gider dengelenmek istenmiş; borçlanma seçeneği daha sıkı günler için saklanmıştır.

Özel sektörde çalışanlara ise Nisan ve Mayıs ayları için 1500 TL maaş desteği yapılacağı ve böylece bu insanların tüketim harcamalarına destek olunacağı açıklanmıştır.

Hani nerede?

Hükümet hazırladığı tüzükle, bu sözünü geri almış görünüyor.Kayıtlı olarak çalışan onbinlerce kişi bu kapsamın dışında bırakılmıştır. Kapsam içinde kalanların kimler olduğu ise bilinmemektedir. Zaten KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi, sosyal sigorta primi yatıran kişilerin kimler olduğunu; hangi sektörlerde çalıştıklarını ve hangi ülke yurttaşı olduklarının hesabınıbile verememektedir.

SİGORTALILIK HAKLARI

Gerçekte KKTC’de yürürlükte bulunan Sosyal Sigortalar Yasası, sigortalı olarak çalışanlara işsizlik halinde “işsizlik ödeneği”verilmesini emretmektedir. İş azlığı nedeniyle işten durdurulacak olan sigortalılara altı ay süresince ve en az 2300 TL işsizlik ödeneği verilmesi gerekmektedir. Bu bir lutuf değil; YASAK BİR HAK; Sosyal Sigortalar Dairesi’nin YÜKÜMLÜLÜĞÜDÜR!

Salgın tehlikesi, devletin “kapatın” dediklerini bırakın, “açmak zorundasınız” dediği işyerlerinin bile işlerini büyük ölçüde düşürmüştür. Bu durumda işverenlerin iş azlığı nedeniyle usulüne uygun olarak işten durduracağı çalışanlara Sosyal Sigortalar Dairesi’nin işsizlik ödeneği bağlaması ve bu ödeneği altı ay süreyle devam ettirmesi gerekiyor.

Bu yasal düzenleme, tam da kendisine ihtiyaç duyulduğu bir zamanda devlet eli ile yok edilmiştir. Hükümetin, olabildiğince karmakarış ettiği maaş desteği uygulamasının esas amacının bu işsizlik sigortasına başvuruları önlemek olduğuartık iyice açığa çıkmıştır. Devlet, bu tüzük ile altı ay süreyle en az 2300 TL’lik işsizlik ödeneği vermek yerine, şimdilik sadece Nisan ayı için 1500 TL maaş desteği vereceğini ilan etmiştir. O da herkese değil; kendi seçtiklerine!

SİSTEM ÇÖKTÜ

Çok zekice! Ama kendi sisteminin artık ölmüş olduğunu ilan ederek!

KKTC Sosyal Sigorta sistemi aslında çoktan beri batıktır. Bu sistemi kurtarmak için 2008 yılında icat edilmiş yöntem, yabancı uyruklu çalışanların haklarına el koymak ve devlet çalışanlarını da sosyal sigortalı yapmak olmuştu.Bu sayede, Sosyal Sigortalar, aylık gelirleri ile aylık emekli maaşlarını öder hale getirilmiş ve bununla övünmeye başlamıştı.

Ama buraya kadarmış! Daralan ekonomi nedeniyle yabancı uyruklu işçilerin sayısında keskin bir düşüş olacağına göre sosyal sigortalıların emekli maaşlarının nasıl ödeneceği artık belirsizdir.İşsizlik ödeneği gibi şeyler ise fantazi haline gelmiştir.

Sigortacılık sistemleri, haliniz vaktiniz yerinde iken yatıracağınız primlerin nemalandırılması ve ihtiyacınız olduğunda size ödeme yapılması üzerine kuruludur. KKTC Sosyal Sigortalar sistemi böyle bir şey olmadığını çok net bir şekilde göstermiştir.Çöken sistemin yerine ne konulacağını ise kimse bilmemekte; bu sorunu kimse konuşmamaktadır.