Genel kurulun 2020 Mali Yılı Bütçesi’ne ilişkin görüşmeleri Pazartesi Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı, Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanlığı ve Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı bütçeleriyle sürecek.

ŞAHİNER

Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı bütçesinin görüşülmesi sırasında söz alan CTP Milletvekili Salahi Şahiner, bütçe rakamlarını karşılaştırarak, bütçenin yetersiz olduğunu ve bu bütçeyle ulaşımda bu yılın “yıkım yılı” olacağını söyledi.

Bu bütçeyle altyapı çalışmalarında ancak yamalama yapılabileceğini dile getiren Şahiner, kaynak için yerel kaynaklardan aktarım yapılması veya Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı bünyesindeki dairelerin daha üretken hale getirilmesi önerisinde bulundu.

Asfaltlanmış yolların yanında toprak yollardan da ilkel şartlarda ulaşım yapıldığını söyleyen Şahiner, bunları iyileştirmeye yönelik paranın nasıl bulunacağını mera ettiğini belirtti.

Şahiner, Posta Dairesi’ne ayrılan rakamın ancak maaşların ödenmesine yeteceğini söyleyerek hayat pahalılığında memura aktarılacak paradan bir kesintiye mi gidileceğini sordu.

Limanlar Dairesi, Planlama ve İnşaat Dairesi bütçelerinde de ciddi bir düşüş yaşandığını dile getiren Şahiner, Meteoroloji Dairesi’nde altyapıyı ve tahminleri geliştirecek yatırıma yönelik para ayrılmamasının üzücü olduğunu belirtti.

Şahiner, Meclis Komitesi’nin Ciklos’ta 4 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazayla ilgili tutanağı okudu.

İNCİRLİ

CTP Milletvekili Sıla Usar İncirli de Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı bütçesine bakıldığında, diğer bakanlık bütçeleri gibi bir gerileme söz konusu olduğunun görülebileceğini dile getirdi.

“Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, birçoğumuzun canının çok yandığı sorunları içeren bir bakanlık” diyen İncirli “Öyle görünüyor ki yaklaşık 80 milyonluk bir eksiğiniz var. Türkiye’den gelecek kaynaklardan en az 80 milyon almanız şart görünüyor ki en azından var olanı koruyabilesiniz” değerlendirmesinde bulundu.

İncirli, karayolları, havayolları ve deniz yollarının sadece ülkede yaşayanlar için değil, turist olarak gelecek olanlar için de önemli olduğuna işaret etti.

Hasarlanan yollarla ilgilenilmesi, yeni yollar yapılması, tüm bunları yaparken de Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı dairelerin geliştirilmesi gerektiğini kaydeden İncirli, Planlama ve İnşaat Dairesi’nde yıllardır hem personel, hem ekipman konusunda büyük sıkıntılar yaşandığını kaydetti.

Planlama ve İnşaat Dairesi gücünü kaybettiği zaman yolların tamir edilmesi ya da yeni yolların yapılması noktasında sıkıntılar yaşandığını söyleyen İncirli, kamu özel ortaklığına ya da özelleşmeye gidilecek olsa dahi kamu kurumlarının güçlü tutulması gerektiğini, çünkü böylesi şartlarda kamu kurumlarının denetim açısından da önemli bir görev üstlendiğini dile getirdi.

Kamu kurumlarının işi layığıyla yapacak kapasiteye getirilmesi halinde özelleştirmenin gereksiz olacağını dile getiren İncirli, kamu kurumlarının altyapı ve personel açısından güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.

İncirli, ülkede yapılan yolların yerel müteahhitler tarafından yapılmasının ekonomi açısından önemli olduğunu dile getirdi.

CTP’nin ülkeye ADSL’i getiren parti olduğunu söyleyen İncirli, internet konusunda altyapı yatırımları yapılmasının önemli olduğunu kaydetti.

Havayolları konusundaki sorunların çözülmesi gerektiğini ifade eden İncirli limanlar konusunda da atılması gereken adımlar olduğunu söyledi.

DENKTAŞ

DP Milletvekili Serdar Denktaş da konuşmasına, Meclis toplantılarını izleyen vatandaşların “Koltuklar boş” eleştirisinde bulunduğuna işaret ederek, meclisin her odasından, her köşesinden genel kurulda konuşmanın dinlenebileceğinden salonda olmasa da vekillerin konuşmaları dinlediğini dile getirdi. Denktaş, bir vekilin telefonda oyun oynadığı görüntülerin sosyal medyaya yansıtılmasını da eleştirdi.

Planlama ve İnşaat Dairesi’nin tüm kadroları doldurulsa dahi gerekli denetimin hepsini yapamayacağını söyleyen Denktaş, bu nedenle kendi hükümetleri döneminde Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nden hizmet alımı yapmayı denediklerini ancak bazı nedenlerle bunun başarılı olmadığını kaydetti. Denktaş, yeniden ilgili odaları çağırarak böyle bir yatırım yapılabilir mi bakılabileceğini ancak bu yapılsa bile Planlama ve İnşaat Dairesi’nin güçlendirilmesi gerektiğini anlattı.

Denktaş, Araç Kayıt Dairesi’yle ilgili kayıt işlemlerinin yürütülmesi işinin, Vergi Dairesi altına geçerse işlerin çok daha hızlı işleyebileceğini söyledi.

Serdar Denktaş ayrıca seyrüsefer ruhsatlarının akaryakıt işlemleri üzerinden alınması konusunun yeniden ele alınmasını istedi. Bazı milletvekillerinin “köylerinden işe küçük araçlarla gidip gelenlerin lüks araç sahiplerinden daha yakıt harcayacağına” işaret etmesi üzerine Denktaş, lüks araç sahiplerinin zaten daha yüksek vergi ödediğini ve aracını kullanmadığı zaman yol kullanım vergisini daha az ödemesinin normal olduğunu ifade etti.

Denktaş bu sistemin kayıt dışılığı ortadan kaldıracağını, tarıma verilen mazot sübvansiyonunun kontrol edileceğini, vatandaş benzini alırken ödemeyi yavaş yavaş yapacağı için sıkışıklık yaşamayacağını kaydetti. Denktaş, sistemin çok adaletli olduğunu belirtti.

Yol yapımında istimlaka gidilme konusuna değinen Denktaş, ödenen istimlakların, yolun yapımına ödenen rakamdan yüksek olduğunu dile getirdi. Bu konunun yeniden ele alınması gerektiğini kaydeden Denktaş, yol yapımının planlanması esnasında Türk Malı, Eşdeğer farkına dikkat edilebileceğini belirtti. Denktaş, Güney Kıbrıs’ta bu gibi yatırımların Türk malları üzerine yapıldığını söyledi.

Yolların belirli bir standarda ulaştırılmasının önemine işaret eden Denktaş, yoncaların ülke trafiğine göre yanlış olduğunu; yan yollar ve kontrol yollarının da önemli olduğunu belirtti.

Polisin suçu önlemek değil, ceza yazmak üzerine kurulu bir yaklaşımı olduğunu dile getiren Denktaş, polisler eğitilirken önleyici tedbir alması gerektiği anlatılması gerekirken, bazı polis yetkililerinin en az şu kadar ceza yaz diyerek polisler sokağa yollandığını kaydetti.

Denktaş geçiş kapılarında gerekli kolaylaştırmaların yapılması gerektiğini de dile getirdi.

ARIKLI

YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı ikinci kez söz alarak Geçitkale Havalimanı’yla ilgili kararı tebrik etti.

Arıklı IGCSE Türkçe sınavında dünya birincisi olan Bülent Ecevit Anadolu Lisesi öğrencisinin Güney Kıbrıs’a geçişinin engellenmesini de kınadı. Arıklı uçuşlar konusundaki sıkıntıların çözülmesini istedi.

Yol inşaatları konusunda istimlakların ciddi sıkıntı yaşattığını dile getiren Arıklı, yapılması gerekenin Türkiye’deki istimlak yasasının olduğu gibi KKTC’de geçirmek olduğunu belirtti.

Sabah Bakan Atakan’la ilgili sözlerinin yanlış aktarıldığını söyleyen Arıklı, iyi niyetli olsa da bakanın elinin kolunun bağlı olduğunu anlatmak istediğini dile getirdi.

ŞAHALİ

CTP Milletvekili Erkut Şahali de ülkenin ulaşım ve iletişim ihtiyaçları artarken bakanlık bütçesinin küçüldüğünü dile getirdi.

Toplu taşıma alanındaki ihtiyaca işaret eden Şahali, elverişsiz altyapı nedeniyle hem can güvenliğinin riske atıldığını, hem de toplumsal barışın bozulduğunu anlattı.

Kavşakların güvenli hale gelmesi gerektiğini söyleyen Şahali, can güvenliğinin sağlanması açısından sürat limitlerinin düzenlenmesi gerektiğini belirtti.

Şahali, bakanlık hizmetlerinin yukarı taşınması için yeterli rakamı bütçede göremediklerini söyledi.

Ülkedeki hem mobil konuşma, hem internet hizmet kalitesinin çok düşük olduğunu belirten Şahali bu konuda gereğinin yapılmasını istedi.

Şahali liman hizmetleri ve altyapısının iyileştirilmesi gerektiğini de ifade etti.

Doğu Akdeniz’de suların ısındığını ve bölgede ciddi bir gerilim olduğunu dile getiren Şahali, Geçitkale Havaalanı’nın İHA ve SİHA’ların kullanımına açılmasına değinerek, birilerine tehdit oluşturabileceğinden bu gibi alanların bölgeyi tehdit eder noktaya gelebileceğine işaret etti.

Şahali bu konuda bilgi istedi.

CANDAN

CTP Milletvekili Armağan Candan da Geçitkale Havaalanı’nın hava sporları için de kullanıldığını söyleyerek, bu faaliyetlerin başka bir yere alınıp alınmayacağını sordu.

Ülkede internetin yavaş ve pahalı olduğunu söyleyen Candan, dörtlü hükümet döneminde internetin ucuzlatılması için yapılan çalışmaların tüketiciye yansıyıp yansımadığına açıklık getirilmesini istedi.

 “Bizim ülkemizde internet neden yavaş” diye soran Candan, Güzelyurt-Lefke yolunun Doğancı-Lefke arası bölümünün Haziran’da tamamlanıp tamamlanmayacağını da sordu.

Candan, sürüş eğitimiyle ilgili bazı tüzüklerin ne zaman hayata geçeceği sorusunu da yöneltti.

ATAKAN

Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan da kürsüye çıkarak KKTC hükümeti olarak Doğu Akdeniz’de yaşanan son gelişmelerden dolayı Geçitkale Havalimanı’nın İHA ve SİHA’lara açıldığını belirtti. Atakan, İHA ve SİHA’ların Geçitkale Havalimanı’nı kullanımına dair detayları da paylaştı.

Eleştiri ve öneriler için teşekkür eden Atakan bunlarla ilgili gerekli tüm çalışmaların mevcut olduğunu anlattı.

Yol bariyerleme çalışmaları için gereken kaynağa işaret eden Atakan, 21 aylık görev süreleri boyunca ülkenin her noktasında ne sıkıntı olduğunu net bir şekilde çalıştıklarını ve bunlarla ilgili gerekli kaynakları talep ettiklerini kaydetti.

“Kral çıplak bunu kabul etmek zorundayız. Şu anda birimlerimiz çökmüş durumdadır” diyen Atakan ciddi personel ve araç eksikliği yaşandığına işaret etti.

Yolların bakım ve idamesinin sağlanmasının önemine değinen Atakan, bu açıdan da gerek personel, gerek ekipman anlamında eksiklik yaşandığını söyledi. Atakan, Posta Dairesi, Planlama İnşaat Dairesi ve Limanlar Dairesi’nde de benzeri bir durum olduğunu dile getirdi.

Atakan, en ufak sorundan en büyük soruna her türlü plan, proje, keşif çalışmasını hazırlamış olsalar da kaynağa ulaşmakta ciddi sıkıntı yaşadıklarını anlattı.

Anayollarının aydınlatılması konusunda da 2020 başından itibaren tüm aydınlatma işlerinin Kıb-Tek bünyesine alınması kararı alındığını söyleyen Atakan, bu alandaki sıkıntıların da giderileceğini kaydetti.

Toplu taşıma konusunda geçtiğimiz yıl içinde Belediyeler Birliği ve KAR-İŞ’le çalışma yürütüldüğüne değinen Atakan, bu çerçevede Ada-Kart isimli bir şirket kurulacağını dile getirdi.

Atakan, bu noktada özellikle otobüsçülerin otobüslerini yenilemesi için gereken çalışmaların yapıldığını söyledi.

Ciklos’ta yaşanan felaket konusundaki raporun bir şekilde basına sızdığını dile getiren Atakan, “proje yoktu, mühendis ortada yok” gibi söylemlerin gerçeği yansıtmadığını, zamanı gelince raporun detaylarını paylaşacağını anlattı.

Atakan, bütçenin yetersiz olduğunun doğru olduğunu kabul ettiklerini ancak ülkenin gerçekleri çerçevesinde hareket edilmesi gerektiğini dile getirdi.

Atakan, bu noktada yapılması gerekenin, ihtiyaç sıralamasını doğru şekilde ortaya koymak ve buna göre hareket etmek gerektiğini anlattı.

Yol güzergahı belirleme konusunda yapılan yanlışlar olduğunu kaydeden Atakan, kendi bakanlığı döneminde bir defa güzergah belirleme şansı olduğunu ve burada en az istimlak ödenecek yolu seçtiklerini belirtti.

Güney Kıbrıs’a açılan sınır kapılarda hızlı geçiş standartları için mevcut sınır kapılarının fiziki yetersizliklerinin sıkıntı yarattığını dile getiren Atakan, yapılması gerekenin 5-6 şeritli bir geçiş kapısını hayata geçirmek olduğunu belirtti.

Atakan direk uçuş konusunda bir girişim yaptıklarını da dile getirdi.

Karşıyaka ve Girne’de terminal ve hareket noktaları oluşturulması için ciddi bir çalışma yapıldığını anlatan Atakan, Ocak sonu Şubat başı bu konuda ilk denemeyi başlatmayı planladıklarını anlattı.

Limanlar konusunda “know-how” hizmeti satın aldıklarını kaydeden Atakan, limanlarla ilgili nasıl bir yol izleneceğinin bu çalışma sonunda belli olacağını ve bu çalışma tamamlanıncaya kadar her türlü paydaşla bir araya gelmeye açık olduklarını belirtti.

Atakan’ın konuşmasının ardından 254 milyon 622 bin 900 TL’lik Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı bütçesi oyçokluğuyla kabul edildi.

Genel kurul daha sonra dün geceki çalışmalarına son verdi.