Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC), fiğ (vigo) deneme çalışmalarında yüzde 25 fazla tohum ve yeşil ot veren iki yerli vigo çeşidi tescillendi.
Tarımsal Araştırmalar Enstitüsünde fiğler üzerinde çalışmaları yürüten, Tarım Dairesi Müdürü Reşat Değirmenci, 9 yıl süren fiğ çalışmaları hakkında TAK’a yaptığı açıklamada, tescil edilen fiğlerin isimlerinin Güzelyurt ve Değirmenci olduğunu kaydetti.
Uluslararası tanınmışlığı olan Türkiye Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi tarafından tescil edilen Güzelyurt ve Değirmenci çeşitlerinin, araştırmada denenen diğer çeşitlere göre tohum verimi bakımından yüzde 25-30, yeşil ot bakımından yüzde 20-25 daha fazla verimli olduğunu belirten Değirmenci, Değirmenci, “Bizim tescilini aldığımız fiğlerin verimi, Türkiye’de tescili yapılmış fiğlerin veriminin üzerindedir” dedi.
Üreticinin hem tohum hem de yeşil veya kuru ot bakımından daha karlı olacağını belirten Değirmenci, “Yağışlara bağlı olarak bahse konu vigolardan dönüm başına 300 kilo dane verimi, 4 tona kadar da yeşil ot verimi alınabilir” dedi.
Değirmenci, münavebe uygun bitki olarak Türkiye’den getirilen fiğ tohumlarının yeşil ot bakımından iyi, tohum bakımından ise zayıf, yerel vigonun ise tohum bakımından iyi yeşil ot bakımından zayıf olduğunu, bunun üzerinde yerli vigolar arasında en verimli vigoyu bulmak için bir araştırma başlatıldığını ifade etti. Bir kiloda 2 bin üzerinde tohum bulunduğunu, tohumların rengi, deseni ve boyuna bağlı olarak ayrı bir gene sahip olduğunu belirten Değirmenci, çalışmanın 600 tohumun içerisinde en genlere sahip olanların tespit edilmesine yönelik olduğunu anlattı.
Araştırma için, her bir tohum bir genotip (farklı genlere sahip) sayılarak 4 bölgeden toplanan tohumlardan 2010’da 600 Güzelyurt’ta adet ekildiğini belirten Değirmenci, ikinci yılda tohum ve yeşil ot verimi, soğuğa ve hastalıklara karşı dirençte ön plana çıkan 50 çeşit vigonun yeniden ekiminin yapıldığını, bunun yanında Türkiye’den getirilen 5 çeşit vigonun da kıyaslama açısından ekildiğini; dördüncü yıldan sonra da denemelerin Ege Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü ile birlikte paralel yürütüldüğünü kaydetti.
Değirmenci, çeşidin tescil alabilmesi için Türkiye’deki çeşitlere göre üstün özellikleri olması gerektiğini, Sertifikasyon Merkezi tarafından, başvurusu yapılan iki çeşit üzerinde 4 bölgede 2 yıl süren bir deneme yaptığını kaydetti.
MÜNAVEBE YAPILMALI
Münavebeli olarak fiğ ekiminin, hem toprağın azot ve organik madde açısından zenginleşmesinin yanında mantar, hesse sineği ve diğer hastalık ile zararlılarla mücadelede önemli rol oynadığını kaydeden Değirmenci, arpa ekilen tarlalarda münavebenin 2 yılda değil, 4-5 yılda bir de yapılabileceğini söyledi.
Değirmenci, kuraklık ihtimaline karşı fiğin yalnız ekilmesi yerine kuraklığa dayanıklı tritikale ile karışım halinde de ekilebileceğini, tritikalenin çok kötü şartlarda dahi en yüksek yeşil ot verimi veren tahıl çeşidi olduğunu kaydetti.
DEĞİRMENCİ VE GÜZELYURT 2021’DE ÜRETİCİYE VERİLECEK
Değirmenci, ‘Değirmenci’ ve ‘Güzelyurt’ fiğ tiplerinin üretimine başlandığını, üreticiye ise Ekim 2021’de verilebileceğini kaydetti.
İLAÇLI TOHUM KULLANILMALI
Yapılan araştırmalarda, ekimde mantar hastalıklarına karşı ilaçlı tohum kullanıldığında hesse sineği zararı yaşanmadığı sonucu elde edildiğini kaydeden Değirmanci, üreticileri ilaçlı tohum kullanması, kendi tohumunu kullanan üreticileri de tohumlarını ilaçlamaya çağırdı.