Malum hikayedir, bilirsiniz… Adamın biri evinin anahtarını kaybedince sokak lambasının ışığı altında aramaya başlamış… “Burada mı düşürdün” diye sorulunca da, “Hayır ama düşürdüğüm yer karanlık” diye yanıtlamış.

Özel okul ücretleri %100 dolaylarında zam yapılmış… Et fiyatları aldı başını gidiyor; her gün değişiyor. Diğer ürünlerin fiyatları da öyle… 14 Mayıs seçimlerinden sonra döviz kurlarında beklenen artışlar, fiyatlara şimdiden yansımış bulunuyor.

Pahalılıkla uğraşıp dururken, pahalılığın nedenlerini yanlış yerde aradığımızı göremiyoruz. Anahtarı kaybettiğimiz yerde değil, lambanın altında aramaya devam edersek elbette bulamayacağız.

Resmi rakamlara göre et fiyatları yüzde yüz kadar zamlanmış görünse bile, kasaplarda fiyatlar %300 dolaylarında yükseldi… Bunun başlıca nedeni arz yetersizliğidir. Hayvancıların ve kasapların kendileri için karlı bir iş yapıp yapmadıkları bir yana, fiyatlar kar marjına göre değil arz ve talebe göre belirlendiği için sorunun çözümünü de arz-talep dengesini yeniden kuracak davranışlarda aramak lazım. Et ithal edilebilir; hayvan sayısını dolayısı ile üretilen et ve süt miktarını artıracak önlemler önerilebilir… Bunların hangisinin sonuç vereceği tartışılabilir ama hayvancıların veya kasapların karlarından vazgeçerek bize ucuz et satması beklenemez ve önerilemez.

Hükümet fiyatlarda etkili olmanın yolunu ise yasaklarda arıyor sanırım. Sınırdan et geçirmeye kalkışanlar tutuklanacak; et fiyatlarına tavan fiyat konulacak. Ne olacağını şimdiden söyleyebilirim: Et karaborsaya düşecek; kaçakçılık da devam edecek! Resmi fiyat 300 olacak, bizim ödediğimiz 600’e çıkacak.

Kar marjı düşürülerek et ucuzlatılamaz diyoruz ama özel okul ücretleri ciddi şekilde artınca Eğitim Bakanı özel okul idarecilerini de “kar marjlarını düşürmeye” çağırdı. Özel okullara talep arttıkça elbette okul ücretleri de artacak. Aksi olsa ve özel okul ücretleri biraz daha düşürülmüş olsa Sayın Bakan devlet okullarına koyacak öğrenci bulamayacak. Özel okulların sunduğu eğitim daha kaliteliyse ve ücretleri de ödenebilir seviyedeyse çocuklarının eğitimine önem veren aileler, çocuklarını elbette özel okullara gönderecek.

İnsan davranışlarına yön veren TEMEL KURALLARI biliyorsak, yapacağımız öneriler veya atacağımız adımlar da bu kurallara uygun olmak zorundadır. Oysa bizim dünyamızda fiyatlara “düşün” denilsin ve fiyatlar düşsün gibi bir beklenti var.

Düşmeyecek!

Meclis’te yapılan konuşmalara, hükümet üyelerinin çabalarına baktığım zaman rahatlıkla söyleyebilirim ki ne özel okul ücretleri düşecek ne de et fiyatları. Önerimdir; ucuz ve hatta “beleş” et yemek isteyenler bu konuda bahse girsin!